Wzrost dziecka a wiek: czy moje dziecko rośnie prawidłowo?

Wielu rodziców szuka w internecie tabeli wzrostu i wagi dzieci, aby upewnić się, że rozwój ich pociechy przebiega w sposób prawidłowy. W tym artykule wyjaśniamy, jak oceniać wagę w stosunku do wzrostu i wieku dziecka na podstawie siatek centylowych oraz jaki średni wzrost osiąga np. 14-latek. 

Ile centymetrów (cm) wzrostu powinien mieć nastolatek w określonym wieku? Co w kwestii: wzrost dziecka, a wiek powinno zaniepokoić rodziców? Podpowiadamy, kiedy warto udać się do lekarza?

O czym mówią nam siatki centylowe i zestawienie wagi do wzrostu i wieku dziecka?

Siatki centylowe to graficzny sposób zobrazowania rozkładu danej cechy w populacji (np. waga, wzrost), najczęściej w odniesieniu do wieku i płci dziecka. Obecnie, siatki centylowe używane w Polsce to:

• dla dzieci do 3 roku życia: korzysta się z siatek centylowych opracowanych przez WHO w 2006 roku, na podstawie analizy rozwoju ok. 8,5 tysiąca dzieci urodzonych na 5 kontynentach
• dla dzieci między 3. a 18. rokiem życia: waga do wzrostu i wieku (a także inne, kluczowe cechy rozwojowe) są oceniane na podstawie siatek centylowych, bazujących na wynikach ogólnopolskich badań OLA i OLAF, przeprowadzanych w latach 2007-2012 na grupie 22 211 dzieci w wieku 2,5-18,5 lat

To właśnie na podstawie tych standaryzowanych siatek centylowych opracowuje się różne tabele wzrostu i wagi dzieci, które często są dla rodziców bardziej czytelne, niż same siatki centylowe. Dla dzieci urodzonych przedwcześnie stosuje się inne siatki centylowe, opracowane przez Fenton, a następnie korzysta się siatek WHO, stosując wiek skorygowany.

O czym mówi nam np. zestawienie wagi do wzrostu i wieku dziecka?

Tabele wzrostu i wagi dzieci: jak interpretować wyniki, co powinno zaniepokoić rodziców? 

Wzrost dziecka, a wiek — jak interpretować dane według siatek centylowych? Wybieramy siatkę centylową dla wzrostu, uwzględniającą wiek i płeć dziecka, a następnie prowadzimy na niej dwie prostopadłe linie, adekwatnie do wieku i wzrostu naszej pociechy. Miejsce przecięcia linii pokaże nam, na którym centylu znajduje się dziecko.

Gdy nasza pociecha jest na 75. centylu to oznacza, że 75% dzieci (tej samej płci, w tym samym wieku) w populacji jest tego samego wzrostu lub niższych, a 25% jest wyższych. Jeśli wynik wypada pomiędzy liniami centylowymi, w tzw. kanale centylowym mówimy, że dziecko znajduje się np. między 25. a 50. centylem.

Ile cm powinien mieć 14-latek, ile powinien mierzyć 8-latek?

Wzrost dziecka, a wiek: jakie są normy?

W Polsce stosuje się najczęściej normę wąską 10.- 90. centyl oraz normę szeroką 3.- 97. centyl. Oznacza to, że dzieci, które określoną cechę (np. wzrost) mają poniżej 3. centyla lub powyżej 97. centyla, powinny zostać skonsultowane u lekarza.

Kiedy stosunek wagi do wzrostu i wieku dziecka powinien zaniepokoić rodziców? Obserwacji pediatrycznej wymagają także dzieci, które w danej cesze populacyjnej (np. waga, wzrost, obwód głowy) znajdują się miedzy 3.-10. centylem i 90.-97. centylem.

Niepokojący jest również m.in.:

• każdy nagły przyrost lub spadek masy ciała dziecka;
• długotrwały brak zmian we wzroście;
• wzrost dziecka znajduje się w górnych granicach normy, a waga w dolnych (lub na odwrót).

Pamiętajmy, że tabele wzrostu i wagi dzieci to tylko pomoc diagnostyczna, a wybrane parametry lekarz ocenia w odniesieniu do ogólnego stanu zdrowia dziecka, ewentualnych chorób współistniejących itp. Jeśli cokolwiek w rozwoju dziecka martwi rodziców, wszystkie wątpliwości należy omówić z lekarzem.

Wzrost dziecka, a wiek: co może wpłynąć na tempo wzrastania?

Jak już wspominaliśmy, każde dziecko rozwija się w sposób indywidualny, dlatego nie ma jednej i właściwej wartości wzrostu (np. ile cm powinien mieć 14-latek), ponieważ normy rozwojowe tzw. kanały centylowe, są dość szerokie. Więcej na ten temat, m.in. średni wzrost 14-latka przedstawiamy w kolejnym akapicie.

Waga do wzrostu i wieku dziecka: od czego może zależeć tempo rozwoju fizycznego?

• Czynniki genetyczne oraz płeć: wzrost dziecka, a wiek są w pewnej mierze dziedziczne, dlatego niscy rodzice zazwyczaj nie mają bardzo wysokich dzieci. Również płeć ma tutaj znaczenie — kobiety statystycznie są niższe i mają mniejszą masę mięśniową (oraz średnie BMI) niż mężczyźni.
• Stan zdrowia dziecka: jeśli dziecko choruje na coś przewlekłe (np. choroby genetyczne, zaburzenia hormonalne, metaboliczne), ciężko przechodziło jakąś infekcję lub przyjmuje na stałe jakieś leki, może to wpłynąć stosunek wagi do wzrostu i wieku. Dlatego jeśli siatki centylowe wskazują na odchylenia od norm rozwojowych (np. ile cm ma, a ile powinien mieć 14-latek) należy pójść do lekarza, który w razie potrzeby skieruje dziecko na bardziej szczegółową diagnostykę.
• Czynniki środowiskowe: tutaj kluczową rolę odgrywa prawidłowo zbilansowana dieta, sen oraz regularna aktywność fizyczna, która znacząco wpływa na rozwój dziecka, m.in. układ kostno-szkieletowy, mięśniowy czy krwionośny.

Tabela wzrostu i wagi dzieci między 3-18 rokiem życia: jaki średni wzrost osiąga 14-latek i 18-latek, zgodnie z ogólnopolskim badaniem OLA i OLAF?

Rodziców bardzo interesują normy, tabele wzrostu i wagi dzieci w określonym wieku, które pozwalają upewnić się, że rozwój fizyczny dziecka przebiega w sposób prawidłowy. Ile cm powinien mieć 14-latek i 18-latek, jakie BMI (stosunek wagi, wzrostu i wieku) mieści się w granicach normy?

Warto wiedzieć: średnie wysokości ciała, masy ciała i BMI przedstawia tabela wzrostu i wagi dziecka w wieku 3-18 lat, opracowana na podstawie ogólnopolskiego badania OLA i OLAF. Można znaleźć w niej średnie dla wzrostu, masy ciała oraz BMI (w tym m.in. średni wzrost 14-latka, czy 18-latka).

Kiedy analizujemy wzrost i wagę dzieci w okresie nastoletnim, należy pamiętać o tzw. skoku pokwitaniowym, który u poszczególnych nastolatków może wystąpić w nieco innym czasie. Dlatego to, ile cm powinien mieć 14-latek czy 15-latek może zmienić się dość gwałtownie, nawet na przestrzeni kilku miesięcy.

Źródła:

https://www.google.com/url?q=https://www.dziecizdrowoodzywione.pl/wp-content/uploads/2020/05/SIATKI-WHO-OLA-i-OLAF.pdf&sa=D&source=docs&ust=1702320544869903&usg=AOvVaw03tPOLO2PirIYErixOnl8C