VBAC: poród naturalny po cesarskim cięciu. Co to jest, przeciwwskazania, jak się przygotować?

Być może spotkaliście się już z pojęciem VBAC, ale nadal nie wiecie co to znaczy. Skrót ten pochodzi od angielskiego wyrażenia vaginal birth after cesarean i oznacza poród drogą pochwową, po wcześniejszym porodzie cięciem cesarskim. Określenie to dotyczy sytuacji, w której kobieta urodziła dziecko przez cięcie cesarskie, natomiast kolejne dziecko rodzi naturalnie. 

Chcesz zaczerpnąć wiedzy na temat porodu naturalnego po cesarce, która nie będzie pochodziła z forum w internecie? Z artykułu dowiesz się kluczowych informacji na temat VBAC. A mianowicie tego, co to dokładnie jest, jakie są przeciwwskazania i jak się do takiego porodu naturalnego po cc przygotować.

VBAC: czyli poród naturalny po cc

Jeszcze w  latach 80’ królowało stwierdzenie amerykańskiego ginekologa „raz cięcie cesarskie — zawsze cięcie cesarskie”, które zgodnie z najnowszymi wytycznymi odeszło już do lamusa. Współczesne mamy nie są już skazane na wielokrotne operacje ze względu na to, że w przeszłości miały wykonane cięcie cesarskie. Obecna technika wykonania cięcia cesarskiego umożliwia podejście do próby porodu drogami natury w kolejnej ciąży – czyli VBAC, jeśli nie ma ku temu przeciwwskazań medycznych.

W związku z tym, że w Polsce jest stosunkowo wysoki odsetek cięć cesarskich, wzrasta też liczba VBAC. Co to oznacza?  Tendencja wzrostowa VBAC pozwala na poszerzanie doświadczenia położników i położnych w prowadzeniu porodów naturalnych po cc (cięciu cesarskim). Stale wzrasta też świadomość kobiet na temat VBAC, a także tego jak się przygotować do porodu naturalnego po cc.

Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników wydało w 2018 roku oddzielne rekomendacje dotyczące porodu naturalnego po cc. Wynika z nich, VBAC udaje się w 75% u kobiet, które chcą odbyć poród naturalny po cesarce, a nigdy wcześniej nie rodziły siłami natury. Z kolei na udany VBAC można liczyć aż w 90% u kobiety która, oprócz cięcia cesarskiego w przeszłości urodziła też naturalnie. To pokazuje, że większość kobiet ma szansę na udany VBAC, a pierwsze cięcie nie musi być do tego przeciwwskazaniem. Podstawą jest w tym przypadku odpowiednia identyfikacja czynników ryzyka i kwalifikacja pacjentek do drogi porodu oraz motywacja kobiety do urodzenia naturalnie po cesarce.

VBAC: przeciwwskazania

Do porodu naturalnego po cięciu cesarskim mogą być zakwalifikowane tylko kobiety, u których w obecnej ciąży nie występują położnicze ani pozapołożnicze wskazania do cięcia cesarskiego.

VBAC: przeciwwskazania bezwzględne

Do przeciwwskazań bezwzględnych do porodu naturalnego po cesarce zaliczane są:

• stan po cięciu klasycznym (macica nacięta pionowo lub w kształcie litery T);
• przeciwwskazania do porodu drogami natury,;
• brak możliwości wykonania cięcia cesarskiego w trybie nagłym;
• grubość dolnego odcinka macicy poniżej 2mm.

VBAC: przeciwwskazania względne 

Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników opublikowało również listę względnych przeciwwskazań i należą do nich:

• odstęp pomiędzy porodami poniżej 18 miesięcy;
• brak informacji o sposobie nacięcia macicy;
• stan po dwóch cięciach cesarskich.

W kwestii możliwości przeprowadzenia VBAC – przeciwwskazania względne nie oznaczają, że cięcie cesarskie jest jedynym wyborem przed jakim stoi kobieta. Oznaczają, że w tej sytuacji należy rozważyć ponowne cięcie cesarskie. Jednak w dalszym ciągu poród naturalny po cc jest możliwy.

Świadome podejście do porodu naturalnego po cc: forum i social media

Dużą rolę w informowaniu kobiet o tym, że poród naturalny po cesarce jest możliwy odgrywają strony, grupy na portalach społecznościowych i forum w internecie. Jedną ze stron poświęconych tematyce porodu naturalnego po cc jest: Naturalnie Po Cesarce, która wraz z forum działa prężnie od 2015 roku. Obok forum, na platformie Facebook możemy odnaleźć także grupę: NATURALNIE PO CESARCE Grupa Wsparcia, która liczy niemal 20tys. członków.

Dzięki kanałom dotyczącym tematyki porodu naturalnego po cesarce – takim jak forum, czy facebookowe grupy – kobiety przygotowujące się do VBAC mogą poznawać historie innych kobiet, które urodziły naturalnie po cięciu cesarskim. Młode mamy opisują swoje doświadczenia, związane z porodem naturalnym po cc, podpowiadają jak się przygotować do VBAC i wspominają narodziny swoich dzieci.

Świadome podejście do porodu kolejnego dziecka oraz kompletna wiedza o tym jak się przygotować  do VBAC zwiększa szansę na udany poród.

Jakie czynniki zwiększają szansę na poród naturalny po cc?

Do czynników, które zwiększają szanse urodzenia dziecka naturalnie, po uprzednim cięciu cesarskim zaliczamy:

• poród drogą pochwową w przeszłości;
• samoistne rozpoczęcie porodu;
• szacowana masa dziecka poniżej 4 kg;
• poród między 37 a 40 tygodniem ciąży;
• skorzystanie ze znieczulenia zewnątrzoponowego;
• nieprawidłowe położenie płodu jako wskazanie do cięcia cesarskiego w poprzedniej ciąży;
• prawidłowa masa ciała (BMI <30kg/m2).

Jeśli poród nie rozpocznie się samoistnie lub występują ku temu medyczne wskazania,  możliwa jest indukcja porodu po cięciu cesarskim. W takiej sytuacji zalecana jest preindukcja (przygotowanie o indukcji porodu), w sytuacji gdy szyjka macicy nie jest jeszcze gotowa na poród.

U mamy po cięciu cesarskim, można bezpiecznie zastosować preindukcję metodami mechanicznymi, czyli przy pomocy balonika – cewnika Foley’a lub dwubalonowego cewnika Cook’a. Po odpowiednim przygotowaniu szyjki macicy możliwe jest podanie niewielkich dawek oksytocyny, która wywołuje  skurcze macicy lub przebicie pęcherza płodowego w celu wywołania porodu.

VBAC: jak się przygotować?

Przygotowania do VBAC najlepiej rozpocząć już na początku kolejnej ciąży. Najważniejsze jest pozytywne nastawienie i wiara we własne siły, dlatego przyszła mama musi w pierwszej kolejności uporać się z lękiem przed porodem naturalnym i pogodzić z zakończeniem poprzedniego porodu przez cięcie cesarskie. Niektóre kobiety borykają się ze złymi wspomnieniami lub nawet traumą po porodzie zakończonym cięciem cesarskim.

Aby poród mógł się odbyć w harmonijny i naturalny sposób najlepiej zrobić porządek z negatywnymi wspomnieniami z poprzedniego porodu. Jeśli jest taka potrzeba, należy skorzystać ze wsparcia psychologa. 

Jeśli chodzi o przygotowanie ciała do VBAC to warto skorzystać ze wsparcia fizjoterapeuty uroginekologicznego, położnej środowiskowej i ponownie odbyć kurs w szkole rodzenia. W sieci można też znaleźć kursy online prowadzone przez specjalistów takich jak fizjoterapeuci czy położne przygotowujące ciało do udanego porodu po cięciu cesarskim.

VBAC a ryzyko powikłań

Przyszła mama musi pamiętać o tym, że choć każdy poród wiąże się z pewnym ryzykiem, w przypadku porodu po cięciu cesarskim to ryzyko jest nieznacznie wyższe, niezależnie od drogi porodu, którą wybierze. Powikłaniem, którego najbardziej obawiają się przyszłe mamy i specjaliści sprawujący opiekę nad kobietą w ciąży i porodzie jest pęknięcie macicy.

Ryzyko pęknięcia macicy w porodzie po jednym cięciu cesarskim wynosi około 0,5%. Więc nie jest ono wysokie. U kobiet, które podejdą do próby porodu naturalnego po dwóch cięciach cesarskich wynosi około 1,5%. Szansę na udany VBAC po 2 cięciach cesarskich (VBA2C) ma około 70% kobiet czyli podobnie jak w przypadku tych mam, które przeszły tylko jedno cięcie cesarskie.

Największym problemem, z którym borykają się mamy chcące urodzić naturalnie po dwóch cięciach cesarskich jest ograniczona liczba szpitali oferujących możliwość odbycia takiego porodu. Dlatego wybór odpowiedniego miejsca do porodu i odpowiednia kwalifikacja jest tak ważna. Personel medyczny sprawujący opiekę nad kobietą rodzącą po uprzednim cięciu cesarskim musi zachować czujność i uważnie obserwować objawy wskazujące na możliwe pęknięcie macicy. Wystąpienie takich objawów jest wskazaniem do zakończenia porodu kolejnym cięciem cesarskim ze względu na możliwość wystąpienia poważnych powikłań i zagrożenia życia.

Poród naturalny po cesarce jest możliwy!

Narodziny dziecka to ważne wydarzenie w życiu kobiety i całej rodziny. Wiele kobiet odczuwa żal i niedosyt po porodzie zakończonym cięciem cesarskim. Na szczęście coraz częściej przyszła mama może urodzić kolejne dziecko naturalnie.

Udany poród naturalny po cesarce to ogromna radość i satysfakcja dla kobiety. Naturalny poród przynosi też ogromne korzyści dla niej i rodzącego się dziecka oraz wpływa pozytywnie na połóg oraz karmienie naturalne. Warto podjąć wyzwanie jakim jest poród naturalny po cc i cieszyć się udanym VBAC.