Samodzielny maluch: od kiedy dziecko może zostać samo w domu?

W życiu każdej rodziny prędzej czy później przychodzi czas, w którym okoliczności zmuszają rodziców do przemyśleń na temat tego, od ilu lat dziecko może zostać samo w domu. Czy w Polsce są jakieś prawne ograniczenia, które mówią o tym, w jakim wieku dziecko może zostać samo domu? 

Na co zwrócić uwagę kiedy rozważamy, czy to już czas, aby nasza pociecha mogła choć na chwilę zostać w domu bez nadzoru? Od ilu lat można zostawiać dziecko samo w domu — w tym artykule poruszamy prawne oraz praktyczne aspekty tego zagadnienia.

W jakim wieku dziecko może zostać samo w domu, co na ten temat mówi polskie prawo?

To, w jakim wieku dziecko może zostać samo w domu, regulują przepisy kodeksu wykroczeń oraz kodeksu cywilnego. Także zapis z ustawy o świadczeniach ZUS może sugerować rodzicom, jak ustawodawstwo w Polsce odnosi się do kwestii: od ilu lat można zostawiać dziecko samo w domu.

Według art. 106 Kodeksu wykroczeń, bez opieki nie wolno zostawiać dziecka, które nie ukończyło jeszcze 7 roku życia. Za takie wykroczenie popełnione przez zaniechanie, grozi opiekunom prawnym kara grzywny lub nagana. Kodeks wykroczeń wskazuje więc, od ilu lat dziecko może zostać samo w domu — zgodnie z art. 106, dopiero 7-latek jest w stanie rozpoznać oraz obronić się przed niebezpieczeństwem, dlatego może bez nadzoru przebywać w okolicznościach potencjalnie niebezpiecznych dla zdrowia człowieka.

Przepisy kodeksu cywilnego także mogą sugerować rodzicom, od ilu lat można zostawiać dziecko samo w domu. W świetle Kodeksu Cywilnego, 13-latek zyskuje ograniczoną zdolność do czynności prawnych, a tym samym, w świetle prawa, może już ponosić pełniejszą odpowiedzialność za swoje decyzje.

W jakim wieku dziecko może zostać samo w domu — ustawa o świadczeniach ZUS także stanowi prawną wskazówkę dla rodziców. Kiedy dziecko jest zdrowe, jednak nie może uczęszczać do żłobka, przedszkola lub szkoły z powodu jej nagłego zamknięcia, zasiłek opiekuńczy z ZUS przysługuje rodzicom z tytułu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 8. Można więc domniemywać, że według ustawy o świadczeniach ZUS, przed ukończeniem 8 roku życia dziecko nie powinno pozostawać w domu bez opieki.

Od ilu lat dziecko może zostać samo w domu: czy aspekt prawny to jedyny wyznacznik?

Kiedy zastanawiamy się, w jakim wieku dziecko może zostać samo w domu, aspekt prawny powinien być tylko jednym z wyznaczników. 

Oprócz kalendarzowego wieku swojej pociechy, na co jeszcze warto zwrócić uwagę, oceniając czy dziecko może zostać samo w domu? 

• Czy dziecko chętnie współpracuje z rodzicami, jest świadome zasad bezpieczeństwa w domu?
• Obsługa telefonu komórkowego oraz podstawowe numery służby ratunkowych:  

Zastanawiając się, w jakim wieku dziecko może zostać samo w domu, pamiętajmy, że powinien być to moment w którym dziecko powinno już znać numery do służb ratunkowych, sprawnie korzystać z telefonu i mieć świadomość, do kogo może zwrócić się w razie jakichkolwiek trudności.

• Czy dziecko jest wyjątkowo skłonne do ryzyka i łamania zasad ustalanych przez rodziców? 
• Czy rodzice mogą polegać na dziecku, czy mają do niego zaufanie?

Oczywiście nawet najbardziej rozsądne dzieci od czasu do czasu psocą i robią coś wbrew woli rodziców, jednak w większości przypadków mama i tata instynktownie czują, w jakim wieku dziecko może zostać samo w domu.

Od ilu lat można zostawiać dziecko samo w domu: na co zwrócić uwagę?

Już wiemy, że kwestia, od ilu lat dziecko może zostawać samo w domu, jest regulowana zarówno przepisami prawa, jak i powinna podlegać indywidualnej ocenie rodziców. Jeśli jednak zdecydujemy, że nadszedł moment, kiedy nasza pociecha na chwilę może zostać w domu bez opieki, warto się do tego odpowiednio przygotować.

Jak przygotować dziecko do pozostania w domu?

• Dokładnie omawiamy z dzieckiem zasady, jakie panują w domu pod nieobecność rodziców. Najważniejsze kwestie, w tym numer kontaktowy do rodziców i służb ratunkowych, można rozrysować/rozpisać z dzieckiem na kartce i zostawić ją w widocznym miejscu.
• Zostawiamy dziecku naładowany telefon lub smartwatch, w którym instalujemy aplikację alarmową (pokażmy dziecku, jak w razie potrzeby z niej skorzystać).
• Dokładnie wyjaśnijmy dziecku, ile nas nie będzie i zaproponujmy, co ciekawego może robić pod naszą nieobecność. Naszykujmy coś do picia i jedzenia (zimą w termosach można zostawić ciepłą herbatę/kakao oraz obiad).
• Zamknijmy drzwi na klucz, ale zostawmy drugi klucz dziecku, aby w razie nagłej konieczności mogło bezpiecznie wydostać się na zewnątrz.
• Poinstruujmy, aby dziecko nie otwierało drzwi nieznajomym.
• Na wszelki wypadek należy zabezpieczyć przedmioty takie jak m.in.: detergenty, butelki z alkoholem, noże i nożyczki, zapalniczki, kuchenkę (w niektórych modelach można włączyć blokadę rodzicielską). W oknach można zawczasu zamontować zamki/blokady.
• Jeśli mamy zaufanych sąsiadów, poinformujmy ich, w jaki dzień i na jak długo dziecko zostanie samo w domu. Swojej latorośli wyjaśnijmy, że w razie potrzeby może zapukać/zadzwonić do sąsiada lub sąsiadki.

Już wiemy, od ilu lat dziecko może zostawać samo w domu i oczywiście zakładamy, że pod naszą nieobecność nic mu się nie stanie. Pamiętajmy, by stosować takie rozwiązanie, kiedy dziecko zostanie samo w domu tylko w wyjątkowych sytuacjach. Warto, ucząc dziecka samodzielności, robić to etapowo i zaczynać od krótszych okresów nieobecności, aż do docelowej.