Problemy dorosłych: jak powiedzieć dzieciom o rozwodzie?

Rozwód to bardzo trudny czas, w którym z wieloma wyzwaniami mierzą się nie tylko rozstający się rodzice, ale i dzieci, niezależnie od wieku. W niniejszym artykule skupimy się na tym, jak powiedzieć dziecku o rozwodzie, jak przygotować się do takiej rozmowy, na co zwrócić uwagę? 

Jak powiedzieć o rozwodzie dziecku 3-letniemu, 8-letniemu, a jak rozmawiać z nastolatkiem? Poniżej przedstawiamy przydatne wskazówki, jak rozmawiać z dzieckiem o rozwodzie, aby wesprzeć swoją pociechę w tym trudnym czasie.

Jak chcemy powiedzieć dziecku o rozwodzie, musimy się do tego odpowiednio przygotować

Kiedy zastanawiamy się, jak powiedzieć dziecku o rozwodzie, przede wszystkim powinniśmy utwierdzić się w przekonaniu, że ma ono prawo do szczerej, prawdziwej informacji o tym, co dzieje się w rodzinie, a tym samym w jego życiu. Nie ma potrzeby wtajemniczać dziecka we wszystkie niuanse rozwodu (np. zdrada jednego z rodziców, szczegóły kłótni), jednak kiedy decyzja o rozstaniu jest ostateczna, należy o niej dziecko poinformować.

Musimy być przygotowani na to, że u malucha dojdzie do zachwiania poczucia bezpieczeństwa. Strach, o to co ma nastąpić, w oczach dziecka będzie się jawił jako zagrożenie, sytuacja, która zabiera spokój i dotychczasowe funkcjonowanie.

U dziecka może pojawić się wiele pytań:

• Z kim teraz będę mieszkać? 
• Kiedy będę widywać się z tatą/mamą, skoro się wyprowadza? 
• Czy będę spotykać się dalej z dziadkami? 
• Gdzie będę mieć swoje zabawki, łóżko? 
• Jak będą wyglądały wakacje? 

To tylko niektóre z wątpliwości, które mogą pojawić się, jak rozmawiamy z dzieckiem o rozwodzie. Odpowiedzi warto przygotować wspólnie wcześniej, aby uniknąć niedomówień, rozbieżności w spoglądaniu na sytuację rozwodową, ciągłego mówienia ,,nie wiem” lub — co gorsza — kolejnych kłótni między rodzicami.

Jak rozmawiać z dzieckiem o rozwodzie, na co zwrócić szczególną uwagę?

Kiedy rodzice chcą przeprowadzić z dzieckiem rozmowę o swoim rozstaniu, przede wszystkim powinni zadbać o odpowiedni moment, m.in.: znane dziecku otoczenie, brak pośpiechu, możliwie spokojny nastrój. Warto zwrócić uwagę na następujące aspekty:

• jak chcemy powiedzieć dziecku o rozwodzie, warto dołożyć wszelkich starań, aby taka rozmowa odbyła się w obecności obojga rodziców;
• rozmawiajmy szczerze, bez zagłębiania się w szczegóły, dostosowując język wypowiedzi do wieku dziecka;
• na czas rozmowy należy odłożyć na bok konflikty i spory, skupić się na dziecku: akceptacji wszystkich, pojawiających się u niego emocji, odpowiadaniu na ewentualne pytania;
• Należy podkreślać, że decyzja o rozstaniu została podjęta wspólnie, a jeśli nie jest to prawdą, nie koncentrujmy się na podkreślaniu winy jednej ze stron. Przekażmy informację krótko, bez osądzania;
• jak chcemy mądrze rozmawiać z dzieckiem o rozwodzie, unikajmy uciekania się do kłamstwa (np. tata/mama się wyprowadza, ponieważ nagle zmienia pracę), oczerniania partnera, mówienia o nim w negatywny sposób. Dziecko kocha oboje rodziców, dlatego nie powinno być obarczane ich osobistymi poglądami na temat byłego partnera/partnerki;
• często podkreślajmy, że rozstanie rodziców nie jest winą dziecka. Rozstanie mamy i taty nie zmienia miłości, jaką darzą swoją pociechę.

Jak powiedzieć o rozwodzie dziecku 5-letniemu, 8-letniemu, a jak rozmawiać z nastolatkiem?

Jak chcemy rozmawiać z dzieckiem o rozwodzie, kiedy ma 1-3 lata, należy pamiętać o prostych komunikatach. Jednak przede wszystkim skupmy się na zachowaniu możliwie spokojnej atmosfery rozstania oraz na zapewnieniu dziecku dużej dawki bliskości i uwagi obojga rodziców.

Maluchy w tym wieku perfekcyjnie wyczuwają napięcie, negatywne emocje i konflikt pomiędzy rodzicami. Emocjonalna bliskość z dzieckiem jest najbardziej potrzebna.

Jak powiedzieć o rozwodzie przedszkolakowi, dziecku 5-letniemu?

W tym wieku maluchy jeszcze nie rozumieją, czym jest rozwód. Jednak dostrzegają kłótnie, smutek i złość rodziców nie pojmując, dlaczego mama i tata tak się zachowują. Jak chcemy powiedzieć o rozwodzie dziecku 5-letniemu lub młodszemu, zamiast słowa ,,rozwód” lepiej wytłumaczyć, że mama i tata już nie będą razem mieszkać, nie będą już małżeństwem. Na każdym kroku podkreślajmy niezmienną miłość mamy i taty w stosunku do dziecka.

Jak decydujemy się powiedzieć 5-letniemu dziecku o rozwodzie, musimy wyraźnie podkreślać, że rozstanie rodziców nie jest winą dziecka, ale efektem nieporozumień pomiędzy mamą i tatą (w tym wieku maluchy mają szczególną tendencję do obwiniania się o rozwód rodziców).

Jak powiedzieć o rozwodzie dziecku 8-letniemu, 10-letniemu, czyli maluchowi w wieku wczesnoszkolnym?

Jak rozmawiać o rozwodzie z dzieckiem nastoletnim?

W tym wieku dziecko zazwyczaj wyraźnie dostrzega nieporozumienia i kłótnie pomiędzy rodzicami. Przeczuwa także, że rodzice chcą się rozstać. Warto się do tego odwołać, np. Zapewne widzisz, że od dłuższego czasu nie możemy z mamą/tatą dojść do porozumienia, mamy inne poglądy na wiele, ważnych spraw, dlatego postanowiliśmy się rozstać. Zapewnijmy nastolatka o naszej miłości wobec niego oraz porozmawiajmy z nim szczerze o tym, jak będzie wyglądało jego życie w najbliższych miesiącach.

W tej rozmowie również nie może zabraknąć emocjonalnej bliskości. Nastoletnie dziecko prawdopodobnie nie będzie chciało się przytulić, ale wyczuje intencje rodzica. Ważne jest przekonanie mamy/taty o tym co chce przekazać dziecku, ponieważ rozbieżność między tym co rodzic mówi, a jak się zachowuje przy tym, może rodzić jeszcze większe napięcie w dziecku i dezorientację.

Rozwód a pomoc specjalisty

Rozwód to niezwykle trudny etap, który dotyka każdego z członków rodziny. Rodzice często czują się przytłoczeni konfliktem ze współmałżonkiem oraz nadchodzącymi, życiowymi zmianami. Nie wiedzą przez to, jak poradzić sobie z własnymi emocjami, a tym bardziej, jak rozmawiać z dzieckiem o rozwodzie.

W chwilach kryzysu i bezradności warto poszukać dla siebie oraz dla dziecka wsparcia psychologa i/lub psychoterapeuty, który pomoże członkom rodziny przejść przez ten trudny czas.

Dziecko, niezależnie od wieku, bez względu na to jaki jest jego rozwój poznawczy i emocjonalny, poczuje się zagrożone, w pewnym sensie opuszczone, pozbawione dotychczasowego ułożonego świata. Dziecko być może będzie potrzebowało przeprowadzenia przez czas rozwodu rodziców i być może najbardziej – opieki specjalisty.