Higiena rąk u dzieci: czy mycie nadal wystarczy?

Czy Twoje dziecko zna już wierszyk o myciu rąk i wie jak to robić? Troska  o czyste ręce – zarówno nasze własne, jak i naszych dzieci – stała się w ostatnim czasie szczególnie aktualna. Zwłaszcza w warunkach zagrożenia epidemiologicznego, ale także na co dzień – konieczne staje się przestrzeganie reżimu sanitarnego. 

Poniżej podpowiadamy, w jaki sposób najlepiej dbać o higienę dziecięcych rąk – nie tylko w dobie koronawirusowej pandemii. Podstawą jest częste i dokładne mycie rąk – dzieci warto tego uczyć już od najmłodszych lat.

Higiena,  nie przesada

Jak pokazują  dotychczasowe wyniki badań – u dorosłych z higieną, nie tylko rąk, bywa różnie, czego konsekwencją jest brak odpowiednich nawyków u młodszego pokolenia, które najłatwiej uczy się, obserwując naśladując rodziców, czy opiekunów.  Jednak, gdy w domu pojawia się małe dziecko (zwłaszcza pierwsze w rodzinie), zdarza się, że troska o jego zdrowie wpędza domowników  w drugą skrajność. Wiedząc  o potrzebie zachowania czystości w otoczeniu malucha i chcąc zapewnić mu jak najlepsze warunki,  łatwo  popaść w higieniczną przesadę – zbyt często kąpiąc i  przecierając nawilżanymi chusteczkami, co chwila wyparzając smoczek, nie pozwalając na wkładanie kciuka do buzi, dezynfekując  wszystko wokół, itp.  Nie tędy droga, choć dbanie o higienę rąk, którymi dotykamy praktycznie wszystkiego, na pewno przesadą nie jest. Zadbajmy, aby dla dzieci mycie rąk stało się jak najszybciej higienicznym nawykiem.

Nadmierna sterylność szkodzi

Nadmierne dbanie o czystość wcale nie wpływa dobrze na dziecięce zdrowie – wręcz przeciwnie. Przez takie działanie pozbawiamy bowiem nasze pociechy kontaktu  z bakteriami i innymi drobnoustrojami oraz alergenami, co negatywnie wpływa na odporność młodego organizmu, który nie ma szans nauczyć się z nimi walczyć. Higieniczna nadgorliwość (zwłaszcza przy użyciu środków dezynfekujących)  sprzyja rozwojowi  alergii, które stają się coraz poważniejszym problemem u dzieci. Z drugiej jednak strony brudne ręce są siedliskiem wielu drobnoustrojów, które łatwo mogą dostać się do organizmu, wywołując groźne dla zdrowia choroby – niektóre z nich często są określane jako „choroby brudnych rąk” (np. wirusowe zapalenie wątroby typu A zwane żółtaczką pokarmową). 

Najlepsza woda z mydłem

Mycie rąk – dla dzieci i dorosłych – to najlepszy sposób na utrzymanie ich w czystości. Nawet uwzględniając obecną sytuację, w której cały świat zmaga się z COVID-19, z myślą o dzieciach warto propagować przede wszystkim dokładne  mycie rąk, przy użyciu przeznaczonego dla nich mydła i ciepłej wody. Rodzice pytają czasem, czy jest jakaś szczególna instrukcja mycia rąk dla dzieci. Obowiązują tu te same zasady, co w przypadku dorosłych, czyli ciepła woda i dokładne mycie całej powierzchni rąk i nadgarstków, trwające przynajmniej 30 sek. Prawda jest taka, że gdybyśmy na co dzień pamiętali o kilku prostych zasadach dotyczących higieny rąk i wpajali je naszym pociechom, dodatkowa ich dezynfekcja – poza takimi sytuacjami, jak np. zranienie lub otarcie skóry – nie byłaby właściwie potrzebna lub była konieczna co najwyżej sporadycznie, przede wszystkim poza domem.

Dezynfekować ręce, czy nie?

Kwestia stosowania środków dezynfekujących u dzieci zawsze budziła kontrowersje – eksperci nie zalecają ich stosowania na co dzień, zwłaszcza w warunkach domowych. Problem w tym, że maluchy mają tendencję do dotykania różnych powierzchni i częstego dotykania twarzy oraz wkładania palców i przedmiotów do buzi. Nie ma jednak na to lepszej i bezpieczniejszej metody niż częste mycie rąk – dla dzieci w każdym wieku. Przebywając poza domem, w miarę możliwości warto również dopilnować, aby nasze pociechy nie dotykały  np. klamek, przycisków od domofonu, słupków itp. Starszym dzieciom spróbujmy spokojnie wytłumaczyć, dlaczego  nie powinny tego robić. W przypadku dzieci powyżej 6 lat, biorąc pod uwagę pandemię wywołaną przez koronawirus SARS-CoV-2, dopuszczalne jest używanie środków (np. w postaci żelu) do higienicznej dezynfekcji metodą wcierania, o ile mają prosty i bezpieczny skład – bez substancji zapachowych, które mogą działać drażniąco lub alergizująco na skórę i błony śluzowe.    

Uczmy zdrowych nawyków

Instrukcja mycia rąk dla dzieci jest analogiczna, jak w przypadku dorosłych – zwłaszcza na początku warto wykonywać tę czynność wspólnie z maluchem, aby pokazać mu, jak to się robi. Zanim jednak zaczniemy dawać przykład dzieciom, upewnijmy się, że sami myjemy ręce prawidłowo. Na pewno sprawdzi się tu nauka w formie zabawy – przykładem może być wspomniany na początku wierszyk o myciu rąk. 

Podsumowując,  dbanie o czystość rąk naszych dzieci i wpajanie im dobrych nawyków w zakresie higieny to nasz rodzicielski obowiązek. Warto poświęcić czas i uwagę, aby mycie rąk dzieci jak najszybciej zaczęły traktować jako coś oczywistego. Nauczmy je wykonywać tę czynność nie tylko często, ale również jak najdokładniej. W przypadku maluchów lepiej zrezygnować z używania preparatów do dezynfekcji. U dzieci powyżej 6. roku życia jest to dopuszczalne, o ile wybierzemy dla nich bezpieczny i sprawdzony produkt, a następnie zadbamy, aby stosowały go tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Nadużywając środków dezynfekujących, możemy bowiem osiągnąć skutek odwrotny do zamierzonego.

Autorka: Ewa Kamińska, kierowniczka Zakładu Farmakologii w Instytucie Matki i Dziecka

Więcej o dezynfekcji w warunkach domowych można znaleźć tutaj.