Dziecko nie chce się przytulać ani dać buziaka? O granicach dziecka i oczekiwaniach dorosłych

Wyobraź sobie, że nie jesteś w najlepszym nastroju, a ktoś, kogo właśnie spotkałeś/–łaś, nachyla się do Ciebie z szeroko rozpostartymi ramionami. „No chodź, daj buziaka, nie bądź taka/taki!” – słyszysz. Niezręczne? Naruszające Twoją przestrzeń?  Dla wielu dzieci to codzienność, w której ich „nie” przestaje mieć znaczenie. I wbrew temu, co często ma miejsce, gdy dziecko nie chce się przytulać, kiedy dziecko nie daje buziaka ,,na zawołanie” – nie chodzi o „niegrzeczność”. Chodzi o granice, do których ma prawo. 

Dziecko nie chce się przytulać. Dlaczego? Czy to powód do niepokoju?

Niektóre dzieci są wylewne, inne – bardziej powściągliwe. Fakt, że dziecko nie chce się przytulać, wcale nie oznacza, że coś z nim „nie tak” (choć jeśli rodzice podejrzewają nadwrażliwość, zaburzenia integracji sensorycznej, warto skonsultować się z terapeutą SI).

Przyczyn, dla których dziecko nie lubi się przytulać, może być wiele. Kluczowe jest jednak coś innego: dziecko, nawet to starsze, nie musi się tłumaczyć. Stawianie granic w zakresie kontaktu fizycznego jest podstawowym prawem każdego człowieka, również tego najmniejszego.

Jak reagować, gdy niemowlę nie lubi się przytulać? 

U najmłodszych dzieci kontakt fizyczny to kluczowy sposób budowania więzi – ale nie oznacza to, że każde niemowlę potrzebuje go w nadmiarze. Jeśli niemowlę nie lubi się przytulać, zamiast się martwić, warto przyjrzeć się sytuacjom, w których czuje się dobrze. Może lepiej reaguje na delikatny dotyk, pogłaskanie po rączce? Może woli utrzymywać kontakt wzrokowy i słuchać spokojnego głosu rodzica podczas zabawy?

Kiedy mówimy, że „niemowlę nie lubi się przytulać”, to nie oceniajmy tego w pierwszej kolejności jako problemu do rozwiązania. To informacja o tym, jakie są potrzeby maluszka.

Zaufanie do sygnałów wysyłanych przez niemowlę to pierwszy krok do wspierania jego rozwoju emocjonalnego i naturalnych granic jego ciała.

Kiedy dziecko daje buziaka, a kiedy nie – i dlaczego to ważne?

„Daj buziaka cioci, bo się obrazi”. „Przytul babcię, inaczej będzie jej przykro”. Komunikaty tego typu uczą dzieci jednej rzeczy: twoje granice nie są ważne, liczy się zadowolenie dorosłego. Zamiast z pełną akceptacją obserwować sytuacje, w których maluch odmawia, lub kiedy dziecko daje buziaka z własnej, nieprzymuszonej woli, uczymy je, że jego zgoda nie ma w zasadzie znaczenia…

Asertywność i umiejętność stawiania granic budujemy od pierwszych lat życia. Dzieje się to przez konkretne działania: dawanie dziecku przestrzeni do decyzji, szacunek dla odmowy, obronę przed presją otoczenia.

Kiedy dziecko nie daje buziaka cioci, a presja otoczenia rośnie: Co można powiedzieć maluchowi w takiej sytuacji?

• „Nie musisz się przytulać, jeśli nie masz ochoty.”
• „Możesz powiedzieć: nie chcę buziaka, to w porządku.”
• „Jak chcesz się przywitać? Pomachasz, przybijesz piątkę czy powiesz cześć?
• „Twoje ciało należy do ciebie.”

Dziecko, które nie chce się przytulać, powinno słyszeć takie komunikaty, uczyć się tym samym, że jego granice są ważne. Czuje się bezpieczne, akceptowane i szanowane – nawet gdy mówi „nie”.

Jak reagować, gdy dorosły nalega na przytulenie dziecka lub ,,buziaka” na powitanie?

Nie każdy dorosły rozumie, że dziecko nie lubi się przytulać z ważnego dla siebie powodu i ma do tego pełne prawo. Warto przygotować sobie uprzejme, ale stanowcze odpowiedzi. Przykładowo:

• „Zosia dzisiaj nie ma ochoty na buziaka, ale bardzo się cieszy, że cię widzi.”
• „Franek woli pomachać. Uszanujmy to i dajmy mu przestrzeń.”
• „Dajemy dziecku prawo do wyboru, czy chce się przytulać/ dać buziaka  — nie naciskamy, bo szanujemy jego potrzeby i granice.”

Nie chodzi o atak, ale o jasny komunikat: nasze dziecko ma swoje granice i chcemy, by były respektowane. To nie przejaw „nadwrażliwości rodziców”, ale element wychowania opartego na wzajemnym szacunku.

Czy dziecko, które nie lubi się przytulać, jest mniej kochające?

To częsty mit. Dzieci okazują emocje na wiele sposobów: przez uśmiech, spojrzenie, gest, wspólną zabawę. Bliskość to nie tylko kontakt fizyczny. Co więcej, preferencje dotyczące dotyku mogą się zmieniać w czasie. Niemowlę, które nie lubi się przytulać, za kilka miesięcy może stać się ,,nieodkładalne”.

Kluczowe jest, by pozwolić mu na ten wybór, by umiejętnie, ze zrozumieniem odczytywać sygnały wysyłane przez malucha i adekwatnie na nie odpowiadać.

Kiedy dziecko daje buziaka z własnej woli – czy można wspierać taką gotowość?

Kiedy dziecko daje buziaka? Najczęściej właśnie wtedy, gdy nie czuje presji. Kiedy ma wybór, czas i przestrzeń. Kiedy jego odmowa nie jest karana ani wyśmiewana. Dzieci, które czują, że ich granice są respektowane, chętniej wchodzą w relacje fizyczne – bo chcą, a nie bo muszą. Natomiast jeśli mimo naszego pełnego akceptacji podejścia, maluch wciąż nie jest skory do dawania całusów i ,,przytulasów”, powinniśmy to uszanować.

Zamiast pytać: „czemu nie dasz buziaka?”, warto powiedzieć: „fajnie, że jesteś – jak chcesz się przywitać?”.

Dziecko nie lubi się przytulać – jak wspierać jego rozwój emocjonalny i uczyć stawiania granic?

🔹 Bądź blisko: szukaj kontaktu wzrokowego podczas interakcji z maluchem, reaguj uśmiechem, mów do dziecka, nawet jeśli nie szuka fizycznego kontaktu.

🔹 Nazwij emocje: „Widzę, że nie masz ochoty się przytulać – nie musisz!”

🔹 Daj wybór: „Chcesz pomachać, powiedzieć cześć czy tylko się uśmiechnąć?”

🔹 Chroń dziecko: reaguj, gdy ktoś narusza granice stawiane przez malucha/starszaka.

🔹 Porównania odbierają dzieciom pewność siebie: każde dziecko ma swoje indywidualne granice, upodobania – i to jest jego siła!

🔹 Nie umniejszaj: nie mów „oj nic się nie stało”, gdy dorosły wymusi na dziecku buziaka lub przytulenie — stało się, bo dziecko miało niekomfortowy kontakt, jego granice zostały przekroczone. Gdy emocje opadną, np. po powrocie do domu, możesz powiedzieć dziecku o swoich obserwacjach: ,,widziałem/-am, że było Ci ciężko, jak ciocia nagle cię przytuliła. Powiedziałem/-am jej później, że powinna najpierw zapytać, czy masz na to ochotę. Masz prawo odmówić przytulasa/całusa i to jest okej!”.

Gdy granice dziecka są szanowane…

…rośnie dziecko, które wie, że może mówić „nie”. Które potrafi odczytywać własne emocje. Które nie wstydzi się wyznaczać swojego „terytorium”. To ważna kompetencja, która zaprocentuje w relacjach rówieśniczych, partnerskich i zawodowych.

Niemowlę nie lubi się przytulać? Umiejętność stawiania granic kształtuje się od najmłodszych lat.

Dziecko, które ma prawo decydować o własnym ciele, to dziecko, które uczy się zaufania – do siebie, do innych, do świata, a także rozumienia siebie.