Jak łagodzić objawy refluksu u niemowlaka?

Co to jest refluks u niemowlaka?

Refluks żołądkowo-przełykowy jest fizjologicznym zjawiskiem u niemowląt, które polega na mimowolnym, nieświadomym cofaniu się treści żołądkowej do przełyku lub jamy ustnej; często zostaje ponownie połknięty przez dziecko (tzw. refluks ukryty).

Refluks u niemowlaka pojawia się u niemal 60% dzieci, najczęściej w wieku 3-4 miesięcy. Mija samoistnie mniej więcej po ukończeniu przez dziecko roku, choć nie jest to regułą.

Refluks przypomina nieco odruch wymiotny, jest gwałtowny, ale sam w sobie nie powoduje u dziecka żadnych negatywnych odczuć, nie stanowi również zagrożenia dla dziecka; wymaga jednak czujności rodziców. Może wywoływać u niego dyskomfort, ból, obniżenie nastroju i niechęć do jedzenia. Częściowo strawiony pokarm wraz z sokami żołądkowymi może podrażniać przełyk, co będzie dla maluszka nieprzyjemnym doświadczeniem, i powodować nerwowość podczas posiłków.

Jak odróżnić ulewanie od refluksu u niemowlaka?

Refluks u niemowlaka nie jest tym samym, co ulewanie, choć fizjologicznie zachodzi podobny proces. Ulewanie (regurgitacja) jest biernym cofaniem się niewielkiej ilości treści pokarmowej z żołądka do przełyku i na zewnątrz. Jest bezbolesne i nie towarzyszy mu odruch wymiotny, nie jest również gwałtowne. To właśnie z ulewaniem, a nie refluksem u niemowląt najczęściej spotykają się rodzice. Jeśli jednak masz wątpliwości, skonsultuj się ze specjalistą.

Jak rozpoznać refluks? Objawy refluksu u niemowlaka

Do typowych objawów refluksu u niemowlaka należą:

• wrażenie cofania się pokarmu, lekki odruch wymiotny,
• nerwowość podczas jedzenia spowodowana bólem,
• zmiany w zachowaniu po jedzeniu – maluch może odczuwać nieprzyjemną zgagę wynikającą z podrażnienia przełyku sokami żołądkowymi.

Nie każde dziecko odczuwa takie same skutki refluksu. Bywa on na tyle delikatny, że poza charakterystycznym odbijaniem dziecka nie zauważy się u niego żadnych innych objawów ani zmian w zachowaniu.

Skąd się bierze refluks u niemowlęcia?

Refluks u niemowlaka jest zjawiskiem fizjologicznym, a więc rozwojowym i naturalnym. Najczęściej pojawia się w wyniku niedojrzałości układu pokarmowego. Są jednak kwestie, które mogą się przyczynić do jego powstawania:

• zła pozycja podczas karmienia dziecka, nieodpowiednie przystawianie do piersi;
• zbyt szybkie picie dziecka spowodowane za szybkim wypływem pokarmu z piersi lub butelki;
• palenie papierosów przez rodziców. Wdychanie dymu tytoniowego przez dziecko obniża ciśnienie dolnego zwieracza przełyku, co może nasilić objawy refluksu;
• karmienie dziecka, które nerwowo, łapczywie je. Podczas jedzenia maluch powinien być spokojny, by nie połykać zbyt dużej ilości powietrza i nie jeść zbyt łapczywie;
• nieodbijanie dziecka po posiłku i odkładanie od razu do pozycji leżącej.

Choć refluks u niemowlaka jest częstym zjawiskiem, nie oznacza to, że dotknie każdego malucha, nawet jeśli zaszły powyższe czynniki. Może się pojawić także wtedy, jeśli zachowa się wszystkie zasady odpowiedniego karmienia.

Jak łagodzić refluks u niemowlaka?

Nie ma metody pozwalającej na całkowite pozbycie się refluksu u niemowlaka, ponieważ jest on zależny od fizjologii dziecka. Są jednak sposoby na to, by ulżyć maluszkowi. Co można zrobić?

• Pionizować po jedzeniu. Niezależnie od tego, czy karmi się piersią czy butelką, po każdym jedzeniu należy dziecko spionizować, by mu się odbiło, dzięki czemu uwolni się nadmiar gazów, który wytwarza się w żołądku wraz z połykanym przez dziecko podczas jedzenia powietrzem.
• Zadbać o odpowiedni przepływ pokarmu, by dziecko mogło spokojnie go połykać. Podczas karmienia piersią, jeśli pokarmu jest zbyt dużo, a wypływ zbyt szybki, warto zmienić pozycję na przeciwną grawitacji, by maluch musiał ssać pokarm samodzielnie, zaś podczas karmienia butelką należy zwracać uwagę na wielkość otworów w smoczkach – nie mogą być zbyt duże. Maluch nie powinien jeść łapczywie i połykać w pośpiechu.
• Karmić dziecko w odpowiedniej pozycji. Głowa malucha powinna być zawsze wyżej niż reszta ciała, nie może być odgięta do tyłu ani przekręcona – tułów i główka muszą tworzyć linię prostą.
• Pilnować pory karmień. Nie należy przeciągać pory karmienia dziecka w myśl, że „zgłodnieje, to zje więcej i będzie lepiej spało”. Należy reagować na każde oznaki głodu dziecka – wówczas zje tyle, ile potrzebuje, w spokojny sposób. Zbyt łapczywe jedzenie może spowodować połykanie powietrza, co może prowadzić do refluksu i nieprzyjemnych wzdęć. Nie należy też malucha karmić na siłę, kiedy wydaje się już najedzone.
• Zadbać o odpowiednią higienę posiłków. Maluszek podczas jedzenia powinien mieć zapewniony spokój otoczenia, sam również powinien być zrelaksowany, dzięki czemu będzie jadł bez pośpiechu i zminimalizuje się ryzyko połykania zbyt dużej ilości powietrza.
• Zrezygnować z palenia papierosów. Wdychanie dymu tytoniowego przez dziecko obniża ciśnienie dolnego zwieracza przełyku, co może nasilić objawy refluksu.

Czy refluks u niemowlaka jest niebezpieczny?

Refluks sam w sobie nie jest dla dziecka niebezpieczny. Może wywoływać dyskomfort, ale jeśli stosuje się środki zapobiegawcze, istnieje spora szansa, że z czasem dolegliwość minie i nie będzie dla maluszka aż tak męcząca. Warto zaznaczyć, że chociaż refluks u niemowlęcia z reguły mija samoistnie i najczęściej nie wymaga konsultacji ze specjalistą, jego zbagatelizowane objawy mogą eskalować, co w konsekwencji może się przerodzić w chorobę refluksową. Jeśli zauważysz u dziecka: niechęć do jedzenia, problemy z oddychaniem, kaszel, chrypkę, nadmierną drażliwość, problemy z zasypianiem, spadek lub brak przyrostu wagi – należy zgłosić się do specjalisty, ponieważ może to wskazywać na stan zapalny wywołany nadmiernym podrażnieniem przełyku przez kwasy żołądkowe z cofającej się treści pokarmowej. Ponadto choroba refluksowa może prowadzić do problemów z jedzeniem – przykre doświadczenia mogą wywoływać u dziecka stres przed posiłkami i niechęć do pokarmów, co może prowadzić do dalszych problemów zdrowotnych, a także wytworzenia nieodpowiedniej relacji z jedzeniem w przyszłości.

Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz rekomendowane jest dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami.

Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.

Materiał sponsorowany