Jod w ciąży

15 listopada 2021

Jaką rolę pełni w organizmie i do czego potrzebny jest jod w ciąży? Kiedy występuje niedobór jodu jak sprawdzić, czy konieczne jest jego przyjmowanie? Czy zaleca się płyn Lugola w ciąży? Czy przy Hashimoto brać czy raczej nie brać jodu? Jaka powinna być suplementacja jodu w ciąży? Na co zwracać uwagę wybierając witaminy bez jodu dla ciężarnych? Wszystkiego o jodzie w ciąży i jego suplementacji dowiesz się z naszego poradnika.

Jod to pierwiastek, który jest silnym przeciwutleniaczem, odgrywającym ważną rolę w ludzkim organizmie. Właściwy poziom jodu w okresie ciąży sprzyja jej donoszeniu i jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju płodu. 

Zwiększone zapotrzebowanie na jod w ciąży oraz jego korzystny wpływ na zdrowie matki i płodu sprawiają, że odpowiedź na pytanie „brać czy nie brać” jod wydaje się bardzo prosta. Nie jest to jednak takie oczywiste. Przeczytaj, dlaczego suplementacja jodu w ciąży może budzić wątpliwości i powinna być skonsultowana z lekarzem.

Rola jodu w organizmie

Jod wspomaga proces utrzymania prawidłowych funkcji poznawczych, wpływa na prawidłowy metabolizm energetyczny, produkcję hormonów oraz działanie tarczycy, wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, a także ma korzystny wpływ na skórę. Naturalnie pierwiastek ten występuje w nabiale, rybach oraz jodowanej soli. Kiedy go brakuje, pojawiają się problemy zdrowotne: występuje niedoczynność tarczycy, następuje proces powstawania wola. 

Jod w ciąży: skutki niedoboru

Jod w ciąży jest bardzo ważny, ponieważ jego niedobory mogą powodować nieodwracalne  upośledzenie funkcji mózgu płodu, niedoczynność tarczycy płodu, a także niedosłuch lub głuchotę u noworodka. Zbyt niski poziom tego pierwiastka w organizmie ciężarnej jest związany ze zwiększonym ryzykiem poronienia i porodu przedwczesnego. Jod w ciąży ma zatem pozytywny wpływ na zdrowie matki i płodu, jednak jego suplementacja stanowi bardziej złożoną kwestię, przy której trzeba wziąć pod uwagę problemy z tarczycą, jak np. choroba Hashimoto.   

Co z jodem przy Hashimoto?

Pytanie „brać czy nie brać” przy chorobie Hashimoto jest jak najbardziej zasadne. Przy Hashimoto suplementacja jodu wiąże się z ryzykiem nasilenia tej choroby. Badania wykazały, że dostarczanie jodu osobom z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy może przyczynić się do zaostrzenia stanu zapalnego. Kiedy bowiem jod jest przetwarzany przez tarczycę, by organizm mógł z niego korzystać, uwalnia się bardzo reaktywny nadtlenek wodoru, wywołujący oksydacyjne uszkodzenie tarczycy. Jak więc widać, przy Hashimoto trzeba bardzo ostrożnie podchodzić do zagadnienia suplementacji jodu, rozważając wszystkie za i przeciw. 

Niedobór jodu: jak sprawdzić? 

Jak sprawdzić poziom jodu, aby stwierdzić ewentualny niedobór? Istnieje możliwość oznaczenia stężenia jodu w moczu, ponieważ większość (ok. 80%) spożywanego jodu zostaje w ten sposób wydalona. Praktycznie jednak rzadko się takie badanie wykonuje.

Marzena Jurczak-Czaplicka

Specjalista położnictwa i ginekologii, Specjalista perinatologii, Oddział Perinatologii, Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

W razie jakichkolwiek podejrzeń czy wątpliwości, kwestię „brać czy nie brać” należy skonsultować z lekarzem, ponieważ dla kobiet z chorobami tarczycy, stwierdzonymi przeciwciałami przeciwtarczycowymi, dawka powinna być szacowana w oparciu o pomiar stężenia TSH, fT4 oraz fT3 we krwi (TSH, czyli tyreotropina, jest hormonem wydzielanym przez przysadkę mózgową, który stymuluje tarczycę do produkcji dwóch innych hormonów: T4 – tyrozyny i T3 – trójjodotyroniny).

Płyn Lugola w ciąży: tak czy nie?

Suplementacja jodu w ciąży jest tematem często dyskutowanym na forach internetowych. Przyszłe mamy interesuje nie tylko niedobór jodu (jak sprawdzić, czy występuje) lub zalecana dzienna dawka, ale chciałyby np. wiedzieć, czy płyn Lugola w ciąży to dobry pomysł. Odpowiedź na to ostatnie pytanie jest jednoznaczna. Płyn Lugola w ciąży NIE jest wskazany w okresie karmienia piersią kobiety również nie powinny go stosować. Jak zatem wygląda prawidłowa suplementacja jodu w ciąży

Suplementacja jodu w ciąży

Jeżeli wziąć pod uwagę rekomendacje różnych towarzystw zdrowotnych, u pacjentek w ciąży z krajów europejskich jod powinien być przyjmowany w ilości 200 mcg (mikrogramów) dziennie. Maksymalną dawkę dobową określa się na 600 mcg. Jednak dla populacji europejskiej taka dawka może okazać się zbyt duża, z uwagi na występujące dość powszechnie choroby tarczycy. Dlatego właśnie zaleca się, aby kobiety, które cierpią na jakiekolwiek schorzenia związane z tarczycą, ze stwierdzoną zaburzoną gospodarką jodową lub obecnością przeciwciał przeciwtarczycowych, zasięgnęły wcześniej opinii lekarza. Suplementacja jodu w ciąży, a zwłaszcza dobranie odpowiedniej dawki w takiej sytuacji wymaga oznaczenia poziomu hormonów i opiera się często na wyważonym kompromisie osiągniętym przez położnika oraz endokrynologa. 

Za optymalną dawkę, jeśli chodzi o suplementację jodu w ciąży, można uznać przedział 150-200 mcg dziennie.

Witaminy bez jodu dla ciężarnych 

W przypadku niedoboru jodu możliwe jest przyjmowanie preparatów skojarzonych, potocznie zwanych witaminami dla ciężarnych, ponieważ ich większość ma w składzie ten pierwiastek. Gdy jednak jego suplementacja nie jest do końca wskazana, pojawiają się pytania o witaminy bez jodu dla ciężarnych. Wśród wielu dostępnych na rynku preparatów złożonych, można znaleźć oczywiście i takie bez jodu, choć ich wybór jest mniejszy. Warto zawsze sprawdzić skład, zanim kupimy jakiekolwiek suplementy nie tylko wtedy, gdy interesują nas witaminy bez jodu dla ciężarnych aby upewnić się, czy zawierają zalecane przez lekarza składniki w odpowiedniej dla przyszłej matki dawce. Główna korzyść płynąca z przyjmowania preparatów złożonych to ograniczenie liczby połykanych codziennie tabletek, co przekłada się na zdrowszą wątrobę i żołądek. Kluczowe jest jednak dobranie ich do aktualnych potrzeb organizmu z tego powodu kobiety w okresie ciąży nie powinny zażywać preparatów przeznaczonych dla matek karmiących. Niezależnie zatem od tego, czy chodzi o witaminy bez jodu dla ciężarnych, czy też o preparaty go zawierające, należy koniecznie zapoznać się z ich składem, a w przypadku wątpliwości czy podejrzenia schorzeń tarczycy wstrzymać się z zakupem, dopóki nie zaleci tego lekarz.


Autorzy: Zespół ePozytywnaOpinia.pl we współpracy z Marzeną Jurczak-Czaplicką dr n. med., ginekolożką-położniczką oraz perinatolożką, zastępczyni kierownika Kliniki Położnictwa i Ginekologii w Instytucie Matki i Dziecka.

Piśmiennictwo:

Rekomendacje PTGiP dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych, 2020.

Dofinansowanie UE
Informujemy, iż w celu realizacji usług dostępnych w naszym serwisie, optymalizacji jego treści oraz dostosowania serwisu do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji zawartych jest w polityce prywatności serwisu.
Akceptuję