Połóg: pierwsze dni po porodzie. Jak czuje się kobieta na oddziale położniczym i w domu?

Szykujesz się do porodu i na pojawienie się twojego maleństwa. Kompletujesz ubranka i całą wyprawkę. Dużo czytasz i zdobywasz wiedzę z zakresu opieki nad noworodkiem. Chcesz być dobrze przyszykowana. W przygotowaniach, temat połogu, jest czasem pomijany, jako mniej ważny lub mniej ekscytujący element okołoporodowy. Poród, karmienie piersią i pielęgnacja maleństwa wydaje się być ważniejsze, niż to jak wygląda połóg, twoje zdrowie i procesy, które w zachodzą w organizmie mamy po porodzie.

Dolegliwości pierwszych dni po porodzie

Gratulacje! Masz malucha przy sobie. Nastał już czas, na który tak długo czekałaś. Karmisz i opiekujesz się dzieckiem, jesteś na nim skupiona. Dla całej rodziny, maleństwo jest w centrum uwagi. A co z tobą, jak się czujesz? Jak reagujesz na zmiany, które zachodzą w twoim ciele po porodzie? Co z twoim samopoczuciem i dolegliwościami?

Jeżeli jesteś w połogu, po cięciu cesarskim, prawdopodobnie spodziewałaś się pooperacyjnego bólu brzucha, ale po porodzie fizjologicznym ból również może cię zaskoczyć. Noce, przerywane karmieniem malucha, powodują nieznośne zmęczenie. Krwawienie w połogu może dokuczać. Otoczenie oczekuje, że będziesz radosna i szczęśliwa, a ty czasem czujesz się zagubiona i zmęczona. Zdarza się, że tak niestety wygląda połóg. Jak, pomimo tego, że nie masz czasu troskliwie się sobą zająć, zaakceptować zmiany, które zachodzą w twoim organizmie?

W ciąży obserwujemy się z dużą uwagą, odpoczywamy więcej, odżywiamy zdrowo, a uwaga otoczenia skupiona jest na nas. Jak zmienia się sytuacja w połogu? Codzienność przybiera inny charakter, w centrum uwagi jest maleństwo. W związku z tym, może być trudno o odpoczynek i skupienie na sobie.

Połóg a zmęczenie

Zmęczenia, czasem przyprawiającego o ból głowy, w połogu prawdopodobnie nie da się uniknąć. Nawet przy dużym zaangażowaniu i pomocy ze strony otoczenia, uczucie to wpisane jest w połóg. Niezależnie od tego czy rodziłaś naturalnie czy cięciem cesarskim, połóg i pojawienie się noworodka powoduje wielką zmianę w twoim życiu. Nowa sytuacja w szczególny sposób wpływa na rytm dnia, no i oczywiście nocy.

Przerywasz sen, żeby karmić, albo po to by skontrolować czy maluch jest okryty i wszystko z nim dobrze. Trudno przewidzieć, jak będziesz się czuła w pierwszych dobach połogu. Pod względem odczuwania zmęczenia i adaptowania do nowej sytuacji, u kobiet przebiega to bardzo różnie. Niektóre poczują silne zmęczenie już w pierwszych godzinach po porodzie. Chociaż, dość często się zdarza, że położnice, nawet po długim i wyczerpującym porodzie, cięciu cesarskim lub kilku nieprzespanych nocach przed rozwiązaniem, znajdują energię. Kobiety te,same są zaskoczone, jak dużo siły potrafią w sobie odnaleźć, aby spędzić pierwsze chwile z dzieckiem. Jednak, niezależnie od sytuacji, musisz być świadoma, że zmęczenie po porodzie, jest zjawiskiem jak najbardziej naturalnym. Dobrze wykorzystuj czas na sen

W oddziale położniczym trudno się wyspać. Często słychać płaczące dzieci, a także inne mamy opiekujące się swoimi maluchami. Jeżeli byłaś przyzwyczajona do spania w pełnej ciemności, możesz mieć trudność z zaśnięciem, ponieważ zawsze choćby niewielkie światełko na sali jest włączone. Szpital żyje także nocą i to słychać.

Kobiety, w połogu często narzekają na niewyspanie i czasem związany z tym ból głowy. Weź sobie do serca radę, żeby spać wtedy, kiedy tylko możesz. Kiedy maleństwo śpi, ty również się kładź i odpoczywaj. O dziwo, stosowanie się do tej rady nie jest łatwe i wymaga sporo samodyscypliny. Praktykuj tę zasadę przez cały połóg, zacznij już w szpitalu. Zwłaszcza, że podczas pobytu nie masz obowiązków, poza opieką nad maleństwem. Nie ma też spraw odwracających twoją uwagę, o co łatwo w domu.

Zarówno po porodzie drogami natury i po cięciu cesarskim, pierwsze dni i tygodnie z dzieckiem, to nie jest najlepszy czas na przyjmowanie gości, domowe porządki i życie na szybkim biegu. Skup się na sobie i maluchu.

Fizjologiczne elementy połogu 

Z punktu widzenia fizjologii, charakterystyczne dla połogu jest obkurczanie się mięśnia macicy i krwawienie z dróg rodnych. Oba zjawiska są elementem zdrowego połogu. Po zakończeniu tych procesów, następuje pełna regeneracji miejsca łożyskowego i powrót mięśnia macicy do stanu sprzed ciąży.

Cały ten proces zajmuje mniej więcej 6 tygodni połogu. Jeżeli po porodzie miałaś wykonany zabieg wyłyżeczkowania jamy macicy lub urodziłaś cięciem cesarskim, możesz krócej obserwować krwawienie w połogu oraz jego zmniejszoną obfitość.

Odchody połogowe prawidłowo są mdławego zapachu. Jeżeli ten zmieni się w silny nieprzyjemny, może to być oznaką infekcji. Dlatego jeżeli zaobserwujesz taki objaw, zgłoś się do lekarza.

Podstawowe zasady higieny w czasie połogu

W połogu często wymieniaj wkładki, po każdym ich zabrudzeniu, niezależnie czy rodziłaś naturalnie czy cięciem cesarskim. Zakładaj przewiewną bieliznę. Dbaj o higienę krocza. Pamiętaj, że krwawienie w połogu to materiał zakaźny. Natomiast niedostrzegalne gołym okiem, miejsce po łożysku, co prawda nie jest bolesne, ale to nadal gojąca się rana, więc o infekcję nietrudno. Myj krocze po każdym skorzystaniu z toalety i delikatnie osuszaj jednorazowym ręcznikiem.

Połóg a bóle brzucha

Obkurczanie się mięśnia macicy i związany z tym ból brzucha, to również ważny element zdrowego połogu. Powiększona macica, która podczas ciąży była mieszkaniem dla dziecka, po jego urodzenia musi się obkurczyć. Proces ten powoduje zamknięcie naczyń krwionośnych w miejscu położyskowym. Zaraz po porodzie, obkurczająca się macica, jest w połowie odległości między spojeniem łonowym a pępkiem. Potem znów nieco się powiększa, aby następnie już tylko obkurczać. Zwijająca się macica, po około dwóch tygodniach, schowa się za spojeniem łonowym i nie będzie wyczuwalna podczas badania przez powłoki brzuszne.

Możesz spodziewać się, że odczujesz ból brzucha w połogu, podczas ssania dziecka. To oksytocyna odpowiada za ten proces, więc kiedy karmisz piersią i ten hormon się uwalnia możesz poczuć skurcz. Niekiedy jest to określane przez mamy jako bardziej bolesne, inne w związku ze skurczami w połogu nie zgłaszają nadmiernego bólu brzucha.

Sama, nie musisz badać wysokości dna macicy, nie martw się tym. Podczas pobytu w szpitalu będą to robić położne lub lekarze. Po twoim powrocie do domu, położna podczas wizyty skontroluje twój stan zdrowia i obowiązkowo również obkurczającą się macicę.

Jak wygląda połóg: rany poporodowe

Jeżeli podczas porodu miałaś nacięte lub pęknięte krocze, po porodzie zostaną założone szwy. Nacięcie krocza nie jest bolesne, położna wie jak je wykonać, by nie bolało. Jednak po porodzie będziesz miała w tym miejscu zaopatrzoną szwami ranę, która już może boleć. Lokalizacja ta jest niestety niewdzięczna do gojenia.

Trudno jest dbać i oszczędzać ranę na kroczu. Będziesz chodzić, poruszać się, siadać, zasłaniać ją. Jest to nieuniknione. Rana w połogu najmocniej dokucza do czasu usunięcia z niej szwów, tzn. około 7 dni po porodzie. Jeżeli masz założone tylko rozpuszczalne szwy, będziesz czekać aż się rozpuszczą. Nie zawsze dzieje się to w podobnym czasie u wszystkich kobiet. Jednak zwykle trwa około trzech tygodni. Możesz wtedy zauważać pojawiające się na bieliźnie elementy nici. Do czasu usunięcia szwów lub ich rozpuszczenia możesz czuć, jak nieprzyjemnie ściągają skórę.

Jak łagodzić ból rany krocza?

Oszczędzaj to miejsce, choć nie będzie to proste. Staraj się nie siadać tą częścią krocza, na której jest rana. Możesz używać kółka, poduszki, które są bardziej miękkie niż krzesło, bądź łóżko. Ograniczaj siedzenie do sytuacji, w których jest to konieczne.

Leki przeciwbólowe w połogu

Stosuj leki przeciwbólowe zgodnie ze swoją potrzebą. Zalecane są w wersji czopków doodbytniczych. W szpitalu otrzymasz je na swoją prośbę, a wychodząc do domu dostaniesz wskazówkę, jakie preparaty możesz bezpiecznie stosować karmiąc piersią. Jeżeli boli, nie walcz ze sobą, weź lek.

W połogu, bezpośrednio po cięciu cesarskim, będziesz dostawała silne leki przeciwbólowe. Po operacji nie będziesz wstawać przez mniej więcej 6 godzin i do tego czasu będziesz miała założony cewnik do pęcherza moczowego. Pierwsze dni połogu, po cięciu cesarskim, najczęściej wymagają stosowania leków przeciwbólowych, zgodnie z twoją potrzebą. Ból brzucha w połogu, najsilniej lokalizuje się w miejscu przecięcia na macicy. Sama rana na skórze nie dokucza.

Jak już wspomniano, przy karmieniu piersią w połogu, z powodu kurczącej się macicy, ból brzucha jest wyraźny. Nie wahaj się przyjmować leków łagodzących ból. Stopniowo każdego dnia połogu ból brzucha będzie mniejszy.

Higiena krocza w połogu

Niezależnie od tego czy miałaś cięcie cesarskie, nacięte krocze lub rodziłaś z ochroną krocza, higiena krocza w połogu obu przypadkach wygląda podobnie:

• Noś bieliznę i ubranie tak, żeby nie uciskać rany, tzn. nad lub pod nią;
• Ranę myj pod prysznicem, susz i przemywaj środkiem antyseptycznym zgodnie z zaleceniami, które usłyszysz przy wypisie ze szpitala, wtedy dowiesz się też, kiedy powinnaś zgłosić się na zdjęcie szwów;
• Noś przewiewną bieliznę, zmieniaj wkładki.

Dbaj o higienę, tak jak było to omówione w punkcie o krwawieniu w połogu.

Uważaj na siebie: w połogu łatwo o zasłabnięcie

Pierwsze wstawanie w połogu bywa trudne, niezależnie czy jesteś po cięciu cesarskim czy porodzie drogami natury. Może Ci się zakręcić w głowie, możesz poczuć się słabo. Pierwsza pionizacja odbędzie się pod okiem położnej. Przy kolejnych również uważaj na siebie, wstawaj powoli i stopniowo. Zanim odejdziesz od łóżka opuść nogi, posiedź i poobserwuj czy dobrze się czujesz. Poczekaj z wycieczką pod prysznic aż będziesz pewna swoich sił.

Jak wygląda połóg: dolegliwości związane z laktacją

Karmienie naturalne to wspaniały dar dla ciebie i dziecka, ale niekiedy w połogu przysparza dolegliwości:

• Popękane, czasem krwawiące brodawki;
• Nawał pokarmu i wypełnione boleśnie mlekiem piersi;
• Trudności z przystawieniem do piersi, przyprawiające o ból głowy w połogu.
• Obolałe plecy z wymuszonej pozycji do karmienia.

Karmienie piersią to wspaniała inwestycja w zdrowie maleństwa i twoje. Jest najwygodniejszym sposobem karmienia malucha, pomaga w połogu zmniejszyć krwawienie z dróg rodnych. Jednak początek laktacyjnej drogi bywa trudny, wymaga cierpliwości, zaangażowania i pokonania przeszkód.

Jak sobie radzić z dolegliwościami związanymi z laktacją?

Poranione brodawki wietrz i smaruj specjalną maścią lub swoim mlekiem z piersi. Poproś położną o konsultację w zakresie przystawiania malucha. Przy nawale pokarmu, karm piersią lub odciągaj pokarm jak tylko poczujesz, że piersi obficie wypełniają się mlekiem. Rób to jednak tylko do momentu uczucia ulgi. Takie działanie powtarzaj do ustania nawału. Po karmieniu połóż na piersi okład, o kilka stopni C chłodniejszy niż temperatura twojego ciała. Możesz również zastosować liście kapusty.

Poproś o profesjonalną pomoc, jeżeli dolegliwości są dokuczliwe. Nie rezygnuj z karmienia piersią przy pierwszych trudnościach, ty i dziecko nauczycie się laktacji i karmienia piersią, potem będziesz wdzięczna sobie za tą wytrwałość.

Jak wygląda połóg: obfite poty i obrzęki w połogu

Po porodzie, w układzie krążenia odbywa się prawdziwa rewolucja. Powrót do stanu sprzed ciąży, trochę czasu niestety potrwa. Możesz zaobserwować obrzęki, najczęściej kończyn dolnych. Są to efekty zmian w układzie krążenia, które zaszły jeszcze w ciąży. Przyczyniają się do nich też toczone podczas porodu w kroplówkach płyny. Przez kilka pierwszych dni, odczujesz obrzęki, a twój organizm będzie radził sobie z nadmiarem płynów, obfitym poceniem i częstym oddawaniem moczu. Niekiedy kobiety w połogu muszą nawet wstawać w nocy tylko po to, żeby przebrać się, ponieważ ich koszula jest całkiem mokra z powodu pocenia się.

Jak wygląda połóg: obniżony nastrój

U ponad połowy kobiet w połogu występuje tzw. baby blues. Jak wygląda to zaburzenie nastroju, które dokucza w pierwszych dniach połogu?

Pomimo, że obniżony nastrój najczęściej mija po kilku dobach, to nie powinien być bagatelizowany. Możesz być wtedy płaczliwa, smutna, drażliwa. Potrzebujesz wsparcia i zrozumienia ze strony otoczenia. Stan ten przenika się ze zmęczeniem, pełnym skoncentrowaniem na dziecku i czasem również przytłoczeniem z powodu nowej roli. Niekiedy zaskakuje młode mamy, ponieważ przyjęło się uważać, że po urodzeniu dziecka każda tryska radością i jest wypełniona miłością do dziecka. To błędne przekonanie.

Zmiany w układzie hormonalnym, które w tym czasie zachodzą i wejście w nową rolę rodzica, często skutkuje obniżonym nastrojem. Jeżeli tak się czujesz, porozmawiaj z partnerem, nie kryj tych odczuć, zaznacz, że potrzebujesz wsparcia i odpoczynku. Najlepiej porozmawiajcie jeszcze przed porodem i przyszykujcie się, również na te chwile.

Nie bój się poprosić o pomoc

Baby blues mija samoistnie, najczęściej po kilku dniach. Jeżeli ten stan nie minie, połóg się skończył, a ty nadal nie czujesz się dobrze – zgłoś się po pomoc. Możesz skontaktować się z położną, która przychodziła do ciebie do domu po porodzie. Doradzi ona,co w takiej sytuacji należy zrobić.. Depresja poporodowa dotyka nawet 20 % kobiet po porodzie. To stan, który jest dla niej bardzo trudny i wymaga profesjonalnej pomocy. Najciężej doświadczać depresji ukrywając ją i bez uzyskania pomocy.

Jeżeli nie masz wsparcia bliskiego otoczenia skontaktuj się z położną POZ lub lekarzem, który prowadził twoją ciążę. Specjaliści podpowiedzą co robić.

Połóg ma różne oblicza. W tym artykule opisano trudności i dolegliwości mogące wystąpić w tym szczególnym czasie, tak by cię nie zaskoczyły. Pomimo, że kobiety w połogu niejednokrotnie mierzą się z trudnościami, mamy nadzieję, że połóg okaże się dla ciebie łaskawy i będzie czasem pełnym radości.