Podwyższone PCT u dziecka

11 sierpnia 2021

Co to jest PCT i kiedy bada się jego poziom we krwi? Co oznacza podwyższone PCT u dziecka? Czy norma poziomu PCT jest taka sama dla noworodka i starszego niemowlaka? Czy PCT na poziomie 0,4 u dziecka to powód do zmartwienia? Kiedy wysokie PCT u niemowlaka lub starszej pociechy nie świadczy o infekcji bakteryjnej? Poznaj odpowiedzi na najczęstsze pytania dotyczące tego badania. 

Prokalcytonina, w skrócie PCT, to białko, które w warunkach fizjologicznych wytwarzane jest tylko w komórkach C tarczycy jako prekursor kalcytoniny, czyli hormonu biorącego udział w gospodarce wapniowej. Czasem jednak organizm zaczyna produkować PCT również gdzie indziej i wówczas jego podwyższony poziom we krwi nie tylko sygnalizuje stan zapalny, ale również stanowi wskazówkę odnośnie jego pochodzenia.

O czym może świadczyć wysokie PCT u dziecka?

W warunkach patologicznych – w przebiegu zakażenia bakteryjnego dochodzi do wytwarzania prokalcytoniny w innych tkankach i wydzielana jest ona do układu krążenia. Z tego względu stosuje się oznaczenie jej stężenia w celu rozróżnienia zakażenia bakteryjnego od zakażenia o etiologii wirusowej. Już kilka godzin po zakażeniu poziom PCT osiąga maksymalną wartość, znacznie szybciej niż w przypadku innego wskaźnika stanu zapalnego, jakim jest CRP (białko ostrej fazy).

Jak oznaczamy poziom PCT u dziecka

Prokalcytonina oznaczana jest w próbce krwi żylnej. Dziecko nie musi być na czczo i nie wymaga specjalnych przygotowań. Prawidłowe stężenie prokalcytoniny we krwi dziecka od trzeciej doby życia powinno być mniejsze niż 0,1-0,5 ng/ml – tak samo, jak u dorosłych. W pierwszych dwóch dobach życia u noworodka normy PCT są inne. Obserwowane jest fizjologiczne podwyższenie poziomu prokalcytoniny i nie oznacza to, że dziecko jest chore. Jeśli oczywiście w tym czasie pojawią się objawy mogące świadczyć o zakażeniu, a poziom PCT będzie bardzo wysoki, to taki noworodek wymaga dalszej diagnostyki i leczenia.

Kiedy oznaczamy PCT u niemowlaka i starszego dziecka?

Wskazaniem do wykonania oznaczenia PCT u dziecka jest wczesna diagnostyka infekcji bakteryjnych. Dzięki takiemu oznaczeniu możemy też ocenić stopień ciężkości zakażenia – im wyższy poziom prokalcytoniny, tym nasilenie stanu zapalnego i zaawansowanie procesu chorobowego jest większe. Badanie to różnicuje nam też etiologię czyli przyczynę infekcji – dodatnie, czyli podwyższone PCT u dziecka występuje  w infekcji bakteryjnej.

Jolanta Wacławek

Lekarz pediatra w Oddziale Hospitalizacji Jednego Dnia, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Szczególnie ważne jest to sprawdzenie poziomu PCT u niemowlaka i starszego dziecka w przypadku infekcji o ciężkim przebiegu – pomaga bowiem w ustaleniu prawidłowej terapii. Kontrolne oznaczenia poziomu prokalcytoniny w trakcie leczenia dziecka pomogą w ocenie skuteczności zastosowanej terapii. Spadek poziomu PCT oznacza zdrowienie dziecka, zaś jego wzrost lub utrzymywanie się na stałym, wysokim poziomie może być wskazaniem do zmiany zastosowanej terapii.

Czy przy każdej infekcji oznaczać poziom PCT u dziecka? 

Zdecydowanie nie – oznaczenie PCT u niemowlaka lub starszej pociechy potrzebne jest w przypadku infekcji o ciężkim przebiegu. Lekarz badający dziecko oraz mający dane z wywiadu, oceni rodzaj infekcji. W razie wątpliwości terapeutycznych lub braku poprawy po zastosowanym leczeniu, z pewnością zaleci wykonanie takiego badania razem z innymi czynnikami zapalnymi lub skieruje dziecko do szpitala. Tam jest to badanie wykonywane zwykle na początku, bo na jego podstawie szybko różnicujemy rodzaj infekcji i oceniamy ciężkość jej przebiegu. W sepsie, czyli uogólnionym zakażeniu, wartości PCT są bardzo wysokie – mogą osiągać wartości nawet do 1000 ng/ml. Przy porównywaniu wyników oznaczeń pamiętajmy, że laboratoria wykonujące badanie mogą stosować różne jednostki, dlatego podane normy mogą różnić się między sobą.

Rekomendowane produkty

Aleksandra Świeboda

Kierownik Działu Ocen i Rozwoju Współpracy w Instytucie Matki i Dziecka

Kiedy podwyższone  PCT u dziecka  nie świadczy o infekcji ?

Warto wiedzieć, że podwyższone PCT – zarówno u niemowlaka, jak i u starszego pacjenta – nie zawsze musi oznaczać rozwój infekcji bakteryjnej w organizmie. Oprócz wspomnianego wyżej, fizjologicznego wzrostu poziomu prokalcytoniny u noworodków, wysokie PCT obserwujemy u:

  • pacjentów po ciężkich urazach i zabiegach chirurgicznych,
  • osób po przeszczepach,
  • pacjentów po oparzeniu czy z udarem cieplnym,
  • pacjentów z malarią.

Nie tylko PCT 

Pamiętajmy jednak – prokalcytonina to tylko jedno z możliwych do wykonania badań.

Oznaczenie poziomu PCT u dziecka nie zawsze jest testem jednoznacznie potwierdzającym lub wykluczającym zakażenie bakteryjne. Wykonanie posiewu krwi, moczu czy płynu mózgowo-rdzeniowego to badania potrzebne do postawienia pełnej diagnozy. Na podstawie wywiadu chorobowego, badania pacjenta i oceny wyników wykonanych badań lekarz decyduje o dalszym postępowaniu diagnostycznym i terapeutycznym oraz o tym, czy możliwe jest leczenie dziecka w warunkach domowych, czy jednak konieczna jest hospitalizacja.

Autor

Jolanta Wacławek

Lekarz pediatra w Oddziale Hospitalizacji Jednego Dnia, Instytut Matki i Dziecka

Dofinansowanie UE
Informujemy, iż w celu realizacji usług dostępnych w naszym serwisie, optymalizacji jego treści oraz dostosowania serwisu do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji zawartych jest w polityce prywatności serwisu.
Akceptuję