Kalendarz Ciążowy

Co się zmienia w 11 tygodniu ciąży, jeśli chodzi o brzuch i wielkość płodu? Który to miesiąc i dlaczego wiek ciąży nadal podaje się w tygodniach? Czy na USG w 11 tygodniu widać już płeć dziecka? Co z ryzykiem poronienia?

Oczekiwanie na dziecko zajmie jeszcze ponad pół roku, ale w 11 tygodniu ciąży nowy organizm przechodzi z fazy zarodkowej do płodowej, która potrwa aż do narodzin. Ciekawość przyszłych mam, jak wygląda dziecko w 11 tygodniu, może być w pewnej mierze zaspokojona dzięki zdjęciom USG.

11 tydzień ciąży: USG jeszcze metodą dopochwową

Już mniej więcej za tydzień płód będzie na tyle duży, że badanie będzie można wykonać głowicą przez brzuch. W 11 tygodniu ciąży USG wciąż przeprowadza się sondą dopochwową – na dalszym etapie ta metoda bywa również stosowana, np. w celu oceny długości szyjki macicy czy łożyska. Dzięki USG w 11 tygodniu przekonamy się, że płód ma 33-42 mm długości, licząc od szczytu czaszki do pośladków (miara CRL nie uwzględnia długości podkurczonych jeszcze nóżek) i waży 45 g. Podobnie jak w poprzednich tygodniach, znając wielkość płodu w 11 tygodniu ciąży, można dość precyzyjnie ustalić datę zapłodnienia.

W pierwszych tygodniach ciąży na USG nie widać, „jak wygląda dziecko”, ale 11 tydzień to czas, gdy matka może zobaczyć już dość wyraźnie swojego przyszłego potomka. Warto wykonywać też zdjęcia brzucha, by dokumentować w ten sposób zmiany zachodzące w ciele.

11 tydzień ciąży: który to miesiąc i trymestr?

Wielkość płodu wzrasta o 1 i więcej mm na dobę – różnicę widać z dnia na dzień, nie mówiąc już o tygodniu. W dalszym przebiegu ciąży wielkość płodu nie zmienia się już tak szybko, a jego ciało jest właściwie ukształtowane – nie wystarczy jednak wiedzieć, który to miesiąc. Aby móc wszystkie obserwowane objawy i dolegliwości dokładnie umiejscowić w czasie i przekazać takie informacje lekarzowi, przyszła mama powinna być na każdym etapie świadoma nie tylko, który to miesiąc, ale również w którym jest tygodniu ciąży. 11 tydzień to już trzeci miesiąc zbliża się zatem koniec pierwszego trymestru. Pamiętać przy tym należy, że rzeczywisty wiek ciąży określa się nie tylko na podstawie daty ostatniej miesiączki, ale w głównej mierze podczas USG I trymestru. Pamiętać przy tym należy, że rzeczywisty wiek ciąży określa się nie tylko na podstawie daty ostatniej miesiączki, ale w głównej mierze podczas USG I trymestru. 

W fachowej terminologii mające się urodzić dziecko to w 11 tygodniu ciąży już nie zarodek, a płód. Ma on już wykształcone wszystkie organy, również płciowe, jednak na często zadawane pytanie, czy w 11 tygodniu widać płeć dziecka, odpowiedź bywa zwykle na tym etapie przecząca. W 11 tygodniu u chłopców wydłuża się penis, a jądra zaczynają produkować testosteron. U dziewczynki zaś tworzą się jajniki. Mózg płodu jest na tym etapie ukształtowany i w szybkim tempie zaczynają powstawać w nim neurony. Dziecko w 11 tygodniu ciąży ma powieki, język i struny głosowe. Potrafi połykać i może nawet zacząć ssać kciuk.

Czy w 11 tygodniu ciąży widać płeć dziecka?

W większości przypadków w 11 tygodniu ciąży nie widać jeszcze płci dziecka. Płód ma wprawdzie narządy rozrodcze, ale wciąż o wielkości najwyżej milimetrów, więc trudno je dostrzec na obrazie USG. Przy wysokiej jakości aparaturze, dobrej wizualizacji i korzystnym ułożeniu płodu lekarz może próbować ocenić jego płeć, jednak w I trymestrze nie stwierdzi tego ze 100% pewnością. Wielkość płodu nie ma związku z płcią.

W 2014 roku w Iranie przeprowadzono badanie, które udowodniło, że są pewne szanse na odkrycie na tym etapie ciąży płci dziecka. Na 150 kobiet poddanych badaniu USG w 11 i 12 tygodniu ciąży u 1/3 nie dało się stwierdzić płci dziecka. Jednak spośród dzieci, u których stwierdzono płeć, potwierdziło się to później u 87.6% chłopców i 96.8% dziewczynek. W przypadku 9 dzieci zaszła pomyłka, a u 53 nie dało się stwierdzić płci. Wynika z tego, że w 11 tygodniu ciąży nie można jeszcze mówić o pewności co do płci dziecka.

Jeśli przyszłym rodzicom bardzo zależy na tym, by ją jak najszybciej poznać, można polecić im wykonanie badania wolnego DNA płodowego z krwi matki, które pozwala określić płeć w 11 tygodniu ciąży, a nawet tydzień wcześniej.

11 tydzień ciąży: brzuch zaczyna rosnąć

Na etapie 11 tygodnia ciąży brzuch kobiety nadal będzie wyraźnie widoczny tylko w obcisłym lub skąpym stroju. Osoby bardzo szczupłe szybciej zauważą, że jego obwód się zwiększył. Poza tym w 11 tygodniu ciąży brzuch jest większy u przyszłych mam, które będą rodzić kolejny raz oraz przy ciąży mnogiej. W luźnej bluzce np. w pracy czy na zdjęciach brzuch prawdopodobnie nadal nie będzie się odznaczał. Bóle brzucha w 11 tygodniu ciąży mają nadal związek raczej z powiększającą się macicą, niż z wielkością płodu.

Poza bólem brzucha u przyszłych mam bywa już na nim widoczna pionowa ciemna linia biegnąca z góry na dół przez pępek. Nie jest do końca wyjaśnione, dlaczego powstaje, ale ma związek z dużą ilością pigmentu w skórze w czasie ciąży. Pigmentacja w 11 tygodniu ciąży może się również objawiać się ciemniejącymi brodawkami czy przebarwieniami (ostudą) na twarzy.

Poza powoli rosnącym w 11 tygodniu ciąży brzuchem, możliwe są też inne objawy:

  • nudności,
  • zachcianki ciążowe,
  • częste wizyty w toalecie,
  • problemy z zębami, intensywniejsze niż dotychczas wydzielanie śliny,
  • wzdęcia,
  • zawroty głowy.

Nie u każdej kobiety wystąpią te same objawy – wymienione wyżej należą do często spotykanych u przyszłych mam w tym stadium ciąży.

11 tydzień ciąży a ryzyko poronienia

Przez całą ciążę nie da całkowicie się wykluczyć ryzyka poronienia, ale około 11 tygodnia ciąży jest ono już znacznie mniejsze. Płód „zadomowił się” w macicy, jego organy są ukształtowane, a toksyny i inne szkodliwe czynniki z zewnątrz stały się mniej groźne niż wcześniej, gdy zarodek nie miał jeszcze żadnej bariery ochronnej. Im dłużej trwa ciąża, tym ryzyko poronienia spada. Oczywiście, jeśli wystąpi ostry, kurczowy ból brzucha czy krwawienie, konieczna jest jak najszybsza kontrola lekarska. Tylko USG i badanie akcji serca płodu może bowiem potwierdzić lub wykluczyć negatywny scenariusz.

Co jeszcze warto wiedzieć?

  • USG wykonane począwszy od 11 tygodnia ciąży – a dokładniej między 11,0 a 13,6 tygodniem – bywa nazywane „USG genetycznym” i jest to pierwsze z trzech „obowiązkowych”, dla każdej przyszłej mamy, badań USG w całym okresie ciąży. W razie potrzeby czy konkretnych wskazań medycznych powinny być wykonywane częściej. USG pierwszego trymestru pozwala nie tylko ocenić budowę płodu, ale również oszacować ryzyko wystąpienia u niego wad.
  • Choć w 11 tygodniu ciąży badanie prenatalne jest już wykonywane, kryterium decydującym o możliwości jego przeprowadzenia i oceny ryzyka wad chromosomalnych płodu jest CRL powyżej 45 mm – optymalnie badanie odbywa się przez brzuch w kolejnym tygodniu. Wartością graniczną dla testu jest CRL równa 84 mm, którą płód osiąga około 13,6 tygodnia ciąży.
  • Począwszy od 11 tygodnia ciąży, można wykonać badanie ogólne moczu – drugie z zalecanych przyszłym mamom.
  • Intensywniejsze wydzielanie śliny i pogorszenie stanu zębów wymaga regularnej kontroli, a w razie potrzeby leczenia stomatologicznego. Należy wówczas poinformować lekarza o ciąży.

Konsultacja:

dr hab. n. med. prof. IMID Tadeusz Issat – Kierownik Kliniki Położnictwa i Ginekologii w Instytucie Matki i Dziecka;

Maria Krowicka-Wasyl – lekarz rezydent w trakcie specjalizacji z ginekologii i położnictwa, Klinika Położnictwa i Ginekologii w Instytucie Matki i Dziecka.

Źródła:

Fetal Size and Dating: Charts Recommended for Clinical Obstetric Practice, ULTRASOUND, August 2009, Volume 17, No. 3
Estimating Fetal Gestational Age, Radiology Key
Gharekhanloo F. The ultrasound identification of fetal gender at the gestational age of 11-12 weeks. J Family Med Prim Care. 2018 Jan-Feb;7(1):210-212.
Fetal Development, Perinatology.com

 

Dofinansowanie UE
Informujemy, iż w celu realizacji usług dostępnych w naszym serwisie, optymalizacji jego treści oraz dostosowania serwisu do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji zawartych jest w polityce prywatności serwisu.
Akceptuję