Kalendarz Ciążowy

Pierwszy tydzień ciąży – kiedy naprawdę się zaczyna? Czy w pierwszym tygodniu ciąży są jakieś objawy? Jak rozpoznać ciążę w 1 tygodniu? Czy można mieć pewność, że jest się w 1 tygodniu ciąży? 

Takie pytania padają na niejednym forum dla przyszłych mam. Zanim na nie odpowiemy, wyjaśnimy, dlaczego pierwszy tydzień ciąży jest pojęciem umownym, a kobieta w tym czasie może nie być (i najczęściej nie jest) jeszcze w ciąży.   

Pierwszy tydzień ciąży: od kiedy się zaczyna?

Przyjmuje się, że ciąża zaczyna się, zanim dojdzie do zapłodnienia komórki jajowej. Zgodnie z najczęściej używaną do ustalania wieku ciąży metodą Naegelego, pierwszy tydzień ciąży liczy się od dnia rozpoczęcia ostatniej miesiączki, czyli od początku ostatniego cyklu menstruacyjnego. W trakcie tego cyklu następuje zapłodnienie – określenie jego daty, choć możliwe, nie jest istotne z medycznego punktu widzenia (chyba że chodzi np. o procedurę in vitro). Podczas trwania miesiączki nie wiadomo, czy rozpoczęty cykl zakończy się ciążą, czy też nie, dlatego początek ciąży, a zwłaszcza jej pierwszy tydzień, datuje się wstecznie, a jego przebieg czy objawy można przeanalizować dopiero po fakcie. 

Co oznacza 1. tydzień ciąży?

Skoro to ostatnia miesiączka poprzedzająca zapłodnienie, a nie ono samo, wyznacza początek 1 tygodnia ciąży, to tydzień ten można określić jako „końcowe odliczanie” przed faktyczną ciążą – niezależnie od tego, czy jest to finalny etap jej planowania, czy czas, w którym organizm kobiety się do ciąży przygotowuje, choć ona sama niekoniecznie jest tego świadoma. Podczas miesięcznego krwawienia dochodzi przecież do złuszczania błony śluzowej macicy, aby stworzyć warunki do późniejszego rozwoju ciąży. 

Cały cykl menstruacyjny, którego początkiem jest każda miesiączka, trwa około 23-35 dni. W pierwszym tygodniu cyklu, czyli teoretycznie w pierwszym tygodniu ciąży, w jajniku zaczynają dojrzewać tzw. pęcherzyki Graffa, zawierające niedojrzałe komórki jajowe. Jedna (lub kilka) z komórek zostanie uwolniona w czasie owulacji, mniej więcej w połowie cyklu. Wówczas może nastąpić zapłodnienie – komórka jajowa jest do niego zdolna przez dobę, zaś plemnik – nawet przez 5 dni. 

1 tydzień ciąży: wyliczenia a rzeczywistość

Dbałość o stan zdrowia i uregulowana gospodarka hormonalna sprzyjają regularności cyklu, ułatwiając planowanie ciąży. W rzeczywistości jednak długość cyklu u kobiety podlega wahaniom, zależnie od różnych czynników, takich, jak choroby, podróże, czy stres

Wszystko to sprawia, że do owulacji i ew. zapłodnienia może dojść zarówno w kilka, jak i w kilkanaście dni po menstruacji. W bardzo rzadkich przypadkach – przy nieregularnym lub krótkim cyklu i długich miesiączkach – zapłodnienie następuje w czasie trwania okresu, czyli w pierwszym tygodniu ciąży.  

Właśnie dlatego, faktyczna data porodu, obliczana jest nie tylko na podstawie ostatniej miesiączki, ale też potwierdzana na USG I trymestru, a w kolejnych tygodniach, także na USG II i III trymestru.

1 tydzień ciąży: objawy typowe dla miesiączki

Miesiączka wyznaczająca początek pierwszego tygodnia ciąży sprawia, że obserwowane w tym czasie objawy trudno skojarzyć z ciążą. Skurcze i bóle brzucha, ból pleców, bóle głowy czy ospałość – wszystko to może przypominać pierwszy tydzień każdego innego cyklu menstruacyjnego. 

Mniej lub bardziej dokładnych obliczeń dotyczących momentu poczęcia można dokonać później, dzięki badaniu USG, które pozwala określić, w jakim faktycznie wieku jest płód. Wtedy też można spojrzeć wstecz i przypomnieć sobie swoje samopoczucie w 1 tygodniu ciąży. Jeśli jednak chodzi o objawy ginekologiczne pierwszego tygodnia ciąży, który rozpoczyna data wystąpienia ostatniej miesiączki, nie ma wyraźnej różnicy w odniesieniu do wcześniejszego samopoczucia kobiety.

Czy w 1 tygodniu ciąży mogą wystąpić ciążowe objawy?

Na niejednym forum związanym z macierzyństwem mdłości czy zwiększenie wrażliwości piersi wymieniane są wśród pierwszych oznak ciąży. Nie są to jednak zwykle objawy ciąży – w pierwszym tygodniu na ogół ich nie ma, ale pojawiają się później, minimum tydzień po zapłodnieniu. Jedynie w tych rzadkich przypadkach, gdy do zapłodnienia komórki jajowej dojdzie jeszcze podczas miesiączki, pierwsze mdłości czy nadwrażliwość piersi mogą się wystąpić również w 1 tygodniu ciąży. 

Częściej niż objawy pierwszego tygodnia ciąży, wymienia się odczucia czy emocje z nim związane – radość, znużenie, euforię, dezorientację czy niepokój. 

Pytanie bez odpowiedzi, czyli jak rozpoznać ciążę w 1 tygodniu?

Na pytanie, jak rozpoznać ciążę w 1 tygodniu, nie ma, niestety, satysfakcjonującej odpowiedzi, choć temat jest podejmowany niemal na każdym macierzyńskim forum. W trakcie miesiączki lub zaraz po niej, gdy dopiero ma dojść do zapłodnienia lub właśnie do niego dochodzi, siłą rzeczy nie ma sensu wykonywać testu ciążowego. Wizyta u ginekologa również tu nie pomoże, bowiem na obecnym etapie wiedzy medycznej nie istnieje metoda, który pozwalałaby rozpoznać ciążę w 1 tygodniu. Trzeba zatem uzbroić się w cierpliwość i poczekać, aż organizm sam zasygnalizuje to w sposób naturalny lub będzie można użyć testu. Większość lekarzy radzi poczekać jeszcze ponad miesiąc z pierwszą wizytą w gabinecie.

1 tydzień ciąży: suplementacja i badania

W pierwszym tygodniu ciąży – nawet, gdy nie sposób jej rozpoznać, bo nie doszło jeszcze do zapłodnienia i ma żadnych objawów – można podjąć kroki, aby pomóc organizmowi się do niej przygotować. Już wtedy błona śluzowa macicy jest przygotowywana na przyjęcie zapłodnionej komórki jajowej i dalszy rozwój ciąży. Powinna być więc odpowiednio odżywiona i nawilżona, a dieta przyszłej mamy ma na to duży wpływ. 

  • Oprócz zdrowego odżywiania i odstawienia używek, zalecana jest odpowiednia dawka ruchu. 
  • Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca, by już na 12 tygodni przed rozpoczęciem ciąży przyjmować kwas foliowy w dawce 0,4 mg dziennie. Pierwszy tydzień ciąży rozumiany jako data ostatniej przed ciążą miesiączki jest więc ostatnim dzwonkiem, by zacząć suplementację, jeśli kobieta nie zdecydowała się na to wcześniej. W ciąży zapotrzebowanie na kwas foliowy rośnie trzykrotnie, dlatego nawet zdrowa i zbilansowana dieta może nie dostarczyć go przyszłej mamie w wymaganej ilości. Niedobór kwasu foliowego grozi wadami wrodzonymi cewy nerwowej płodu, zaś rozpoczęta odpowiednio wcześnie i kontynuowana przez całą ciążę suplementacja zmniejsza ryzyko ich wystąpienia o 70 proc.
  • Na tym etapie można zrobić badanie krwi, aby wykluczyć anemię i w porę uzupełnić ewentualne niedobory, a także analizę moczu – pod kątem obecności białka lub ciał ketonowych. Ogólne badanie moczu służy np. wykluczeniu infekcji. Rutynowo nie zaleca się jednak wykonywania tych badań przed zajściem w ciążę.
  • Badanie cytologiczne – zalecane raz na rok, w ramach profilaktyki raka szyjki macicy – należy zrobić na początku ciąży, o ile nie było niedawno wykonane (NFZ refunduje cytologię raz na 3 lata).
  • Raz w miesiącu wskazane jest samobadanie piersi – badanie palpacyjne powinien przeprowadzić lekarz podczas rutynowej wizyty kontrolnej. Warto również wykonać USG piersi.
  • W pierwszym trymestrze ciąży nie wykonuje się zdjęć RTG, w tym również zębów, dlatego diagnostykę i poważne zabiegi stomatologiczne warto zaplanować wcześniej, a przed leczeniem kanałowym czy znieczuleniem poinformować dentystę o możliwej ciąży.
  • Zabiegi kosmetyczne, przede wszystkim te z użyciem retinoidów, a także depilację laserową, zaleca się zaplanować przed ewentualną ciążą

Zarówno o suplementacji, jak i niezbędnej diagnostyce, warto zatem pomyśleć na etapie planowania ciąży – również ze względu na późniejsze ograniczenia w zakresie przeprowadzania niektórych zabiegów i procedur. W celu ochrony przed potencjalnie niebezpiecznymi infekcjami, jeszcze przed ewentualną ciążą rekomenduje się szczepienia przeciw różyczce, śwince, ospie wietrznej, WZW B, krztuścowi, a także grypie, pneumokokom i Covid-19.


Konsultacja:

dr hab. n. med. prof. IMID Tadeusz Issat – Kierownik Kliniki Położnictwa i Ginekologii w Instytucie Matki i Dziecka;

Maria Krowicka-Wasyl – lekarz rezydent w trakcie specjalizacji z ginekologii i położnictwa, Klinika Położnictwa i Ginekologii w Instytucie Matki i Dziecka.

Dofinansowanie UE
Informujemy, iż w celu realizacji usług dostępnych w naszym serwisie, optymalizacji jego treści oraz dostosowania serwisu do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji zawartych jest w polityce prywatności serwisu.
Akceptuję