Owsiki: jak wykryć pasożyty w organizmie?
Najczęściej rodzice zgłaszają, że dziecko niespokojnie śpi, wierci się i drapie w okolicy odbytu, mogą też relacjonować, że widzieli owsiki w stolcu dziecka. Dorosłe owsiki przebywają w końcowym odcinku jelita cienkiego i w jelicie grubym. Gdy dziecko śpi lub odpoczywa, samice wędrują w pobliże odbytu i składają jaja w fałdach śluzówki, wywołując swędzenie. Maluch wierci się, nie może zasnąć, a drapiąc się, przenosi jajeczka na bieliznę, pościel, wannę, ubikację itd. Inne objawy owsicy to: brak apetytu, ból brzucha, nudności, luźne stolce, a czasem także stan zapalny skóry w okolicy odbytu lub sromu i pochwy – jeżeli w tych miejscach zostały złożone jaja.
Owsiki: jakie badanie na pasożyty u dziecka?
Zarażenie można łatwo potwierdzić za pomocą wymazu z okolicy odbytu przy użyciu taśmy celofanowej (wymazówka przygotowywana jest zwykle przez laboratorium – składa się ze szpatułki z nałożoną na koniec taśmą celofanową, klejem do wierzchu). Materiał do badania należy pobierać rano, po wstaniu z łóżka, przy użyciu taśmy samoprzylepnej, którą przykleja się do skóry wokół odbytu, a następnie nakleja bezpośrednio na szkiełko podstawowe (lub przesyła bezpośrednio do laboratorium). Wymaz zwykle powtarza się 3-krotnie – co drugi dzień, przy czym badanie w laboratorium można wykonać później. Badanie mikroskopowe kału zwykle nie pozwala uwidocznić jaj owsika.
Uwaga! Włókna banana obecne w stolcu malucha niekiedy bardzo stresują rodziców, bo przypominają robaki, ale zwykle mają ciemny kolor, co odróżnia je na przykład od owsików, ponadto – w przeciwieństwie do robaków – są nieruchome.
Owsiki: co po wykryciu pasożytów u dziecka?
Gdy u dziecka rozpoznaje się owsicę, leczeniu powinna się poddać cała rodzina. Jajeczka pasożytów łatwo się rozprzestrzeniają (maluch drapiąc się przenosi je na pościel, ubranie, ubikację, produkty spożywcze, zabawki itd.), a do tego długo, bo aż przez trzy, cztery tygodnie, nie tracą swoich zakaźnych właściwości. Bardzo ważne jest przestrzeganie higieny: szorowanie i obcinanie paznokci, częsta zmiana pościeli, gotowanie ręczników, prasowanie bielizny gorącym żelazkiem. Leczenie dostępnymi środkami przeciwpasożytniczymi jest skuteczne już po 1–2 dobach od rozpoczęcia terapii (tj. czasie, jaki upłynął od podania leku, do jego dotarcia do jelita grubego). Pacjent przestaje wówczas zarażać, dlatego nie ma potrzeby ograniczania kontaktów malucha z innymi dziećmi.
Lamblie: jakie badania na pasożyty u dziecka?
Lamblie i inne pierwotniaki są szczególnie wrażliwe, dlatego w celu ich wykrycia próbkę stolca należy szybko dostarczyć do laboratorium. Kał powinien być pobrany do suchego i czystego pojemnika. Zwykle pobiera się grudkę kału wielkości orzecha lub 1-2 ml płynnego stolca. Najlepiej, jeśli badanie zostanie przeprowadzone jak najszybciej po pobraniu próbki. Jeśli jest to niemożliwe, pobrany materiał należy przechowywać w temperaturze 2-8 st.C, ale nie dłużej niż 24 godziny. W diagnostyce lambliozy:
- Można poszukiwać w kale cyst i pasożytów, ale zaleca się wykrywanie antygenów Giardia lamblia metodą immunoenzymatyczną lub DFA (metoda immunofluorescencji bezpośredniej, będąca złotym standardem w rozpoznaniu choroby);
- Innym sposobem jest badanie treści z dwunastnicy na obecność trofozoidów i badanie bioptatu jelita cienkiego i/lub treści z dwunastnicy na obecność DNA Giardia lamblia metodą łańcuchowej reakcji polimerazy (PCR).
Po stwierdzeniu u dziecka labliozy, leczeniem należy objąć wszystkich mieszkających z nim członków rodziny.
Glista: jakie badania na pasożyty?
Przy podejrzeniu glistnicy warto wiedzieć, że źródłem zarażenia glistą ludzką są pokarmy lub ziemia (geofagia u dzieci) skażone jajami glist, natomiast świeże jaja nie stanowią zagrożenia dla drugiego człowieka. Jaja glisty, aby stały się zdolne do wywołania inwazji, wymagają bowiem dojrzewania w atmosferze tlenu w środowisku zewnętrznym, w temperaturze około 25 st. C, przez około 3 tygodnie. Po tym czasie stają się odporne na czynniki środowiskowe i środki dezynfekcyjne, zachowując inwazyjność przez wiele lat. Oznacza to, że zarażony człowiek nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla innych, dlatego w przypadku glistnicy nieuzasadnione jest często spotykane odrobaczanie wszystkich osób mieszkających z chorym, inaczej niż przy wykrytej lambliozie.
Podstawą rozpoznania glistnicy jest wykrycie dorosłych osobników lub jaj glisty w kale. Trzeba jednak pamiętać, że badanie to może dać wynik fałszywie ujemny, gdy osobniki w jelicie są młode i niedojrzałe płciowo (lub zbyt stare).
Świerzb: jak wykryć u dziecka?
Coraz częściej występujący wśród dzieci świerzb rozpoznaje się zwykle klinicznie, na podstawie występowania silnie swędzących grudek, pęcherzyków i krostek, zlokalizowanych najczęściej w okolicy palców, nadgarstków, sutków, narządów płciowych, a ponadto na brzuchu i pośladkach. W okolicy zmian naskórek jest niekiedy zgrubiały i może dojść w tych miejscach do wtórnego zakażenia bakteryjnego. Rozpoznanie potwierdza się na podstawie badania mikroskopowego zeskrobiny naskórka, które zwykle wykonują dermatolodzy. Leczenie jest prowadzone miejscowo pod nadzorem lekarza, po jego zakończeniu należy koniecznie wymienić ubrania, pościel i ręczniki.
Czy i jakie badanie krwi na pasożyty?
Niekiedy rodzice pytają, czy są jakieś badania krwi potwierdzające zarażenie pasożytami lub potwierdzające skuteczność zastosowanego leczenia? Przydatność badania krwi na obecność pasożytów jest jednak bardzo ograniczona. Podstawowym sposobem wykrycia zarażenia pasożytniczego, jak wspomniano, jest stwierdzenie obecności pasożytów, ich postaci rozwojowych lub jaj w kale, moczu, treści dwunastniczej lub innym materiale biologicznym pochodzącym od pacjenta. Niekiedy stwierdzenie eozynofilii, czyli wzrostu liczby eozynofilów (granulocytów kwasochłonnych) we krwi obwodowej powyżej normy, może nas naprowadzić na podejrzenie choroby inwazyjnej, np. lambliozy, glistnicy czy włośnicy.
Badania krwi na pasożyty: testy serologiczne
Przydatność badań serologicznych (testów serologicznych z krwi) ogranicza się do diagnostyki inwazji tkankowych (toksokarozy, wągrzycy, włośnicy i bąblowicy), w których trudno uzyskać materiał do badania. Badania serologiczne wykonywane w lambliozie czy glistnicy służą jedynie do oceny narażenia populacyjnego na kontakt z pasożytami w badaniach epidemiologicznych. Nie są natomiast przydatne w diagnostyce tych zarażeń u indywidualnych chorych, gdyż nie pozwalają na odróżnienie zarażenia aktywnego od przebytego, bo swoiste przeciwciała utrzymują się w surowicy latami.
