Dzieci cechuje ciekawość otaczającego ich świata. Widząc osobę z niepełnosprawnością, na wózku inwalidzkim, różniącą się wyglądem, zachowaniem, wykazują duże zainteresowanie. Dzieci przyglądają się, zadają pytania, szukają wyjaśnień. Ta prostolinijna chęć poznania i zainteresowania różnorodnością jest dobrym powodem, aby podejść do rozmowy dotyczącej szacunku do drugiego człowieka, naszej różnorodności i rozpocząć ten temat już w wieku przedszkolnym.
Litość dorosłych, żal, współczucie i odwracanie wzroku od niepełnosprawnych osób, nie mają nic wspólnego z wiedzą, jak naprawdę dzieci powinny postępować w sytuacji kontaktu z tym, co wydaje się w drugim człowieku „odmienne”.
Czym jest niepełnosprawność?
Zgodnie z definicją przyjętą przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w 1980 roku “niepełnosprawność, to ograniczenie lub brak zdolności do wykonywania czynności w sposób lub w zakresie uważanym za normalny dla człowieka, wynikające z uszkodzenia i upośledzenia funkcji organizmu”.
W optyce dzieci, niepełnosprawność jest cechą, która wskazuje na jakąś różnicę, inność. Jest czymś charakterystycznym dla danej osoby, jednak rozumienie to nie wprowadza pejoratywnego znaczenia. Dzieci chcą wiedzieć, zadają pytania i przyjmą wykreowany przez dorosłych punkt widzenia.
Początek rozmowy: jak wytłumaczyć dziecku, co to jest szacunek?
To my dorośli mamy w sobie niepokój, zderzając się z tematem niepełnosprawności. Dla dorosłych, dla rodziców, jest to temat trudny. Nie sposób jednak udać, że niepełnosprawność nie istnieje. Jest częścią naszego świata i świata naszych dzieci.
Rozmawiając z dziećmi, powinniśmy zastanowić się, jak odpowiednio wytłumaczyć dziecku, co to jest szacunek. Da nam to grunt, do poruszenia tematu głównego, czyli rozmowy o niepełnosprawności. Odpowiadając na pytania maluchów, przede wszystkim warto zadbać o to, aby ta rozmowa nie przebiegała w niespokojnej atmosferze.
Wyłącznie spojrzenie rodziców, dorosłych z najbliższego otoczenia, utożsamia niepełnosprawność z faktem choroby, nieszczęścia i odczuwanego cierpienia. To wyobraźnia dorosłych sięga dalej, natomiast dzieci nie są obciążone wizją trudnych i negatywnych emocji, związanych z niepełnosprawnością. W trakcie rozmowy i wyjaśniania tematu, warto skupić się na konkretnych faktach dotyczących trudności ze zdrowiem i stworzyć taki obraz informacyjny, który będzie sprzyjał integracji i poczuciu szacunku.