Jak pożegnać pieluszki, czyli o tym: kiedy odpieluchować dziecko

Dzięki wynalezieniu jednorazowych pieluszek, życie wielu rodziców stało się prostsze. Czy jednak na pewno ich użycie, służy także naszym pociechom? Producenci zapewniają, że chłonne pieluszki pomogą we wchłanianiu kupki lub siusiu przez 12 godzin. Jeśli obietnice producentów staną się realne, co zmotywuje nasze dziecko do dawania sygnałów o mokrej pieluszce? 

Wiele dzieci, przyzwyczajonych do atrakcyjnej formy samoobsługi, ma znacznie opóźniony czas rozstawania się z pieluszką. Rodzice – już wtedy kilkulatka – zastanawiają się, jak szybko mogą odpieluchować dziecko, z uwagi na okoliczność zapisania dziecka do przedszkola, w którym maluch będzie musiał  przebywać już bez pieluszki.

Proces uczenia dziecka samoobsługi, wymaga od rodziców uważności w poznawaniu języka ciała ich dziecka. Powinien on przebiegać tak, by dziecko było w stanie skupiać się na istotnych doświadczeniach, płynących z jego organizmu. W artykule omówimy aspekty związane z „treningiem czystości” u dzieci. Rozważymy, odpowiedni moment na odpieluchowanie dziecka, a także dowiemy się także, kiedy można zacząć sadzać dziecko na nocnik.

W jakim wieku odpieluchować dziecko?

Pytanie o to, kiedy odpieluchować dziecko, stawiają rodzice pociech będących w naprawdę różnym wieku.

Według idei Naturalnej Higieny Niemowląt (NHN), dziecko od pierwszych dni życia, przejawia potrzebę oddania moczu, jak i wypróżnienia poprzez konkretne sygnały. Sygnałem takim, może być grymas na twarzy dziecka, postękiwanie, ruchy ciała, napinanie się lub wokalizowanie. Oczywiście, w miarę kiedy dziecko jest starsze, sposób sygnalizowania potrzeb fizjologicznych zmienia się. Rodzice chcący podążać za ideą Naturalnej Higieny Niemowląt, powinni obserwować nieświadomy język ciała dziecka, odpowiadać na sygnały toaletowe dziecka, jak również łagodnie proponować maluchowi nocnik.

Rozważmy sytuację rodziców, którzy jak najwcześniej zadają sobie pytanie o to, kiedy odpieluchować dziecko. Najmłodszy wiek dziecka, jaki może skłonić nas do początków odpieluchowania, to wiek około sześciu miesięcy. Jest to wiek, w jakim prawidłowo rozwijające się niemowlę, zaczyna samodzielnie siadać, dlatego fizjologicznie możliwe jest dla niego wypróżnienie w pozycji siedzącej.

Dobrym pomysłem jest kupienie nakładki na toaletę, tak by trzymając dziecko w objęciach nad toaletą, sadzając maluszka na nakładce, dać mu czas na oswojenie się z tą pozycją i obserwować, czy bez pieluszki uda mu się prawidłowo zrobić siusiu.

Niektórzy rodzice mogliby zadać pytanie: a kiedy nocnik miałby w takim razie zastosowanie?

Nauka płynąca z nocnika

Widzimy już, że proces wysyłania sygnałów o potrzebach fizjologicznych przez dziecko, przebiega od pierwszych dni jego narodzin. Tak naprawdę, to rodzice mogą sami zadecydować o tym, kiedy odpieluchować dziecko. Dlatego też na pytanie o to, kiedy nocnik staje się użyteczny dla malucha – można odpowiedzieć, że wtedy, kiedy dziecko posiada umiejętność samodzielnego siedzenia.

Najpopularniejszym okresem, wybieranym na naukę korzystania z nocnika, jest jednak okres około 2 roku życia dziecka. Dziecko, w wieku 24 miesięcy, ma już w pełni ukształtowane zwieracze i pęcherz o dużej pojemności. Jednak, ze względu na wcześniejszą historię korzystania z pieluszek – nie zawsze od razu potrafi te umiejętności wykorzystać.

Wygoda chłonnych pieluszek jednorazowych, mogła odcinać dziecko od istotnych odczuć fizjologicznych, mając wpływ na opóźnienie procesu poznawania własnego organizmu. Dlatego proces skupiania się na sygnałach fizjologicznych, musi być zapoczątkowany przez opiekunów. Wiele dzieci w wieku dwóch lat potrafi już zakomunikować werbalnie, że odczuwa dyskomfort w pieluszce.

Zakup nocnika a pożegnanie z pieluszką

W większości przypadków nauka sposobu załatwiania potrzeb fizjologicznych w nocniku u dziecka zaczyna się dopiero w sytuacji, kiedy rodzice decydują się pożegnać raz na zawsze z pieluszkami i kupić dziecku pierwszy nocnik. To właśnie wtedy, opiekunowie podejmują próby komunikacji z dzieckiem, na temat tego, jak i kiedy wyrazić swoje potrzeby fizjologiczne oraz, że odpowiednim miejscem do wypróżniania się, nie jest już pielucha.

Od czego zacząć odpieluchowanie dziecka?

Kiedy rodzice malucha podejmą już decyzję, że ich dziecko nie będzie korzystało z pieluszek, chcą dowiedzieć się także, w jaki sposób bezboleśnie i jak szybko odpieluchować dziecko? Czas trwania nauki samoobsługi toaletowej, uzależniony jest od cech indywidualnych dziecka, jednak żeby ułatwić ten proces, warto stosować się do kilku zasad.

• Pierwszym krokiem, jest pozwolenie maluchowi spędzenia czasu bez bielizny lub
  w zwykłych majteczkach i obserwowanie sygnałów świadczących o tym, że pojawiła się u malucha potrzeba fizjologiczna.
• Należy przygotować dom tak, aby w razie zmoczenia, nic nie uległo zniszczeniu, a zmoczenie przez dziecko nie stało się problemem.
• Jeśli dziecko odda mocz lub zrobi kupę, nie zdążając nam o tym powiedzieć, należy obserwować dziecko i zapamiętywać zmiany w jego zachowaniu podczas czynności fizjologicznych.

Jednak w jaki sposób możemy sami zauważyć chęć załatwienia się przez dziecko? Maluch może chować się w intymne miejsce, np. za kanapę lub zasłonkę. Także wypinać pupę do tyłu, przestępować z nóżki na nóżkę (w języku angielskim określane jako „poo dance”). Dziecko może również stać bez ruchu, patrzeć chwilowo w dół, postękiwać. Kiedy rodzic zauważy któryś z sygnałów, powinien podstawić dziecku nocniczek i w sposób pozytywny namawiać do kontynuowania czynności fizjologicznej, nazywając co się z dzieckiem dzieje, np. „O, widzę że chyba robisz właśnie siusiu. Proszę, może spróbujesz skorzystać z nocniczka?”.

Odpieluchowanie: uważajmy na błędy 

Kolejnym krokiem jest zastanowienie się, czy nie popełniamy błędów w procesie „treningu nocnikowego”. Porozumienia z dzieckiem, nie zapewnią kary, atmosfera presji ani stosowanie nagród za udane oddanie siusiu lub kupki do nocnika. Nie można narzekać na dziecko do innych domowników ani podkreślać sytuacji, w której dziecku nie udało się wypróżnić do nocnika.

W dalszych etapach odpieluchowania,można opowiedzieć dziecku, gdzie stoi jego nocnik w otoczeniu. Należy zapewnić dziecko, że może ono samo podchodzić do nocnika i z niego korzystać. Niektóre dzieci lubią sadzać lale lub misie na nocniku i należy na to dziecku pozwolić. Dzieci uczą się poprzez obserwację i zabawę sytuacji z dnia codziennego. Poza tym warto jest ubierać dziecko w ubranka, które łatwo i szybko będzie mu samemu zdjąć. Oprócz wyznaczenia stałego miejsca dla nocnika, dobrze jest zaplanować stałe pory wizyt w toalecie lub do nocnika, aby wyjść naprzeciw potrzebom dziecka. Warto proponować dziecku nocnik w czasie uwzględniającym jego rozkład dnia, drzemki, posiłki i zabawę.

Odpieluchowanie: odpowiedni moment

Na zakończenie pamiętajmy, że niektóre nowe lub szczególne wydarzenia w życiu dziecka (np. przeprowadzka, wakacje, bolesne ząbkowanie, zmiana opiekuna, rozstanie z jednym z rodziców, narodziny młodszego rodzeństwa itp.) mogą osłabiać jego motywację przy korzystaniu z nocnika, ale także wpłynąć na jego stan emocjonalny. Dlatego wybierajmy czas na naukę, który przebiega w atmosferze przyjaźni i spokoju, co będzie miało znaczenie dla wsparcia rozwoju dziecka.

Źródła:

Choby, B. A., George, S. (2008)“Toilet Training”, American Academy of Family Physicians. 

Cherek, K. (2008), Pożegnanie z pieluszkami, czyli jak łatwo i przyjemnie nauczyć dziecko korzystania z toalety. Wyd. Infano, Gdańsk, ISBN: 978-83-927142-0-0)