Cukrzyca typu 1 a ciąża

1 sierpnia 2022

Cukrzyca typu 1 to choroba spowodowana nieprawidłową aktywnością układu immunologicznego (odpornościowego), który własne komórki beta wydzielające insulinę uznaje za obce. Organizm osoby chorej na cukrzycę typu 1 zaczyna wytwarzać przeciwciała skierowane przeciwko własnym komórkom produkującym insulinę i niszczy je. Trzustka osoby chorej na cukrzycę typu 1 nie produkuje insuliny, dlatego niezbędne jest podawanie jej z zewnątrz. Insulinę podaje się przez wstrzyknięcia podskórne, specjalnie przygotowanymi do tego wstrzykiwaczami lub za pomocą pompy insulinowej. 

Cukrzyca typu 1 to niestety choroba, która nie może się cofnąć. Jeśli już ją u Ciebie rozpoznano, to pozostaje Ci pogodzić się z tym, że będzie ona Ci towarzyszyć już do końca życia i  zaakceptować ten stan rzeczy. Z cukrzycą typu 1 da się i żyć „normalnie”, także przestrzegając zaleceń lekarza diabetologa. Cukrzyca typu 1 nie powinna Cię w żaden sposób ograniczać. Twoje, na pozór, mniej ,,słodkie” życie z cukrzycą, wcale nie musi takie być.

Objawy cukrzycy typu 1

Cukrzyca typu 1 to choroba, które może wystąpić zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Najczęściej rozwija się jednak w okresie dojrzewania u nastolatków. Jeśli już wiesz, co to jest cukrzyca typu 1, musisz też wiedzieć, jakie są pierwsze objawy cukrzycy, aby móc ją wcześnie rozpoznać. Cukrzyca typu 1 często rozwija się szybko i jeśli nie zostanie wcześnie zdiagnozowana, może nawet zagrażać życiu. 

Objawy cukrzycy typu 1 pojawiają się wtedy, kiedy w organizmie zaczyna brakować insuliny. Do typowych objawów cukrzycy typu 1, które warto zapamiętać, należą:

Zwiększone pragnienie i częste oddawanie moczu

Jeśli nagle zauważasz, że więcej pijesz i nie jest to związane ze zmianą pogody (upały), masz nieustającą suchość w ustach i często wstajesz w nocy do toalety, to może być to jeden z pierwszych objawów świeżo rozwijającej się cukrzycy typu 1.

Chudnięcie mimo dobrego apetytu

Kiedy oprócz pragnienia i częstego oddawania moczu, nagle zauważasz, że tracisz kilogramy, pomimo tego, że nie zmieniłaś nic w diecie i nie zaczęłaś trenować, to powinnaś zachować czujność. Zbędne kilogramy nagle, cudownym trafem bez żadnego wysiłku, nigdy nie zaczynają same spadać w dół. Może to być także objaw innej rozwijającej się choroby, ale niestety, jest to również jeden z wielu podstawowych objawów cukrzycy typu 1.

Nieuzasadnione zmęczenie, senność i osłabienie

Jeśli pomimo tego, że nie przepracowujesz się i wysypiasz, ciągle towarzyszy Ci uczucie zmęczenia.  Dodatkowo, ciągle pijesz i biegasz do toalety, to być może rozwija się u Ciebie cukrzyca typu 1. Gdy nagle zdarzają Ci się drzemki w ciągu dnia, które wcześniej nigdy nie miały miejsca to również, w połączeniu z innymi wymienionymi objawami, może być objawem cukrzycy typu 1.

Poza tym, do objawów cukrzycy mogą zaliczać się też:

  • nieprzyjemny, słodkawy oddech acetonu z ust, przypominający woń zgniłych jabłek;
  • skurcze w nogach;
  • osłabienie ostrości widzenia;
  • ból brzucha;
  • nudności, wymioty.
Joanna Płoska

Edukator cukrzycy, Certyfikowany trener osobistej pompy insulinowej, Pielęgniarka diabetologiczna w Poradni Diabetologicznej, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Objawy cukrzycy typu 1 zwykle rozwijają się dość szybko i gwałtownie. Trudno ich nie zauważyć. Jeśli niepokoi Cię nagła zmiana Twojego samopoczucia, a dodatkowo występują u Ciebie objawy cukrzycy typu 1 wymienione wyżej, nie zwlekaj z wizytą u lekarza. Bagatelizowanie objawów w przypadku cukrzycy typu 1, może doprowadzić do rozwoju kwasicy ketonowej, czyli poważnego stanu zagrażającego życiu. Ważne więc, aby obserwować siebie i zauważać zmiany w samopoczuciu, jakie się pojawiają, choć przyczyną tych zmian oczywiście nie zawsze musi być cukrzyca.

Czy cukrzyca typu 1 może się cofnąć? 

Niestety cukrzyca typu 1 to choroba, która nie może się cofnąć. Naukowcy na całym świecie, ciągle próbują opracować innowacyjne terapie cukrzycy typu 1, do których należą m.in. przeszczep komórek produkujących insulinę, trzustka bioniczna i sztuczna trzustka (trójwymiarowy model trzustki uzyskany dzięki technologii druku 3D).

Jeszcze do niedawna (lata między 1950 a 1990) do zastrzyków używało się szklanych strzykawek, które trzeba było wcześniej wygotowywać, a poziom cukru we krwi można było zmierzyć tylko w laboratorium medycznym. Obecnie poziom swojego cukru możesz widzieć cały czas na ekranie swojego telefonu lub w pompie insulinowej, jeśli taką posiadasz.

Jednak, mimo rozwoju medycyny, w obecnych czasach, pozostaje Ci “pełnić rolę swojej trzustki” i podawać insulinę zgodnie z zaleceniami lekarza. Co prawda, są już nawet takie pompy insulinowe, które w pewien sposób ,,zastępują” Twoją trzustkę, jednak w dalszym ciągu nie zwalniają Cię one z obowiązku monitorowania swojego zdrowia. Trzustka pełni ważne zadanie w życiu człowieka, dlatego tak istotne jest abyś, jak najlepiej wywiązała się ze swojej roli. Miej na uwadze to, że jeśli nawet teraz cukrzyca typu 1 nie jest chorobą uleczalną i nie może się cofnąć, to być może dożyjesz czasów, kiedy to się zmieni.

Kiedy cukrzyca typu 1 będzie uleczalna?

Odpowiedź na pytanie, kiedy cukrzyca typu 1 będzie uleczalna, nie jest jednoznaczna. Na obecnym etapie badań, nie jesteśmy w stanie określić, czy zakończą się one sukcesem, dzięki co będzie skutkowało możliwością wyleczenia cukrzycy. Jednak nie tracimy nadziei. Cały czas prowadzone są nowe badania i udoskonalane są te już istniejące, więc może się okazać, że w niedalekiej przyszłości cukrzyca typu 1 będzie wyleczalna.

Remisja w cukrzycy typu 1 czy wyzdrowienie? 

Jeśli niedawno zdiagnozowano u Ciebie cukrzycę typu 1, ale:

  •  masz wrażenie, że nagle ozdrowiałeś. Choroba przestaje dawać o sobie znać;
  • poziomy cukru są w normie;
  • nagle przestajesz potrzebować insuliny…

Czy to oznacza, że zdarzył się cud i wyzdrowiałaś? 

Joanna Płoska

Edukator cukrzycy, Certyfikowany trener osobistej pompy insulinowej, Pielęgniarka diabetologiczna w Poradni Diabetologicznej, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Niestety cukrzyca typu 1, jak wskazano powyżej, nie może się nagle cofnąć i nie jest chorobą uleczalną. To, że nagle, najczęściej niedługo po rozpoznaniu następuje okres poprawy (czyli inaczej remisji), jest całkowicie normalne i nie oznacza, że cukrzyca typu 1 się cofnęła i już nie wróci. Związane jest to z faktem, że część komórek wysp beta jeszcze działa. Dodatkowo wdrożono leczenie i zapotrzebowanie na insulinę może się znacznie zmniejszyć. Jednak nie można tego traktować jak ,,cudownego ozdrowienia’’ i nie oznacza wyleczenia. Okres ten nazywany jest ,,miesiącem miodowym” i podobnie, jak ten u nowożeńców, tak i u osób z cukrzycą  niestety mija. Cukrzyca typu 1 po tym okresie ponownie da o sobie znać.

Cukrzyca typu 1 a ciąża

Pomimo, że życie z cukrzycą nie powinno nas w żaden sposób ograniczać, to są takie sytuacje, momenty w życiu, których chorzy z cukrzycą obawiają się najbardziej. Jedną z takich wyjątkowych chwil, ale też pełnych niepokoju, zwłaszcza dla kobiety chorującej na cukrzycę typu 1 jest czas planowania rodziny i ciąża.

Należy podkreślić, że kobiety z cukrzycą typu 1 rodzą zdrowe dzieci. To w dużej mierze od Ciebie zależy, w jaki sposób przygotujesz się do ciąży i jak zadbasz o siebie i swoje przyszłe dziecko w czasie jej trwania. Pomimo choroby, możesz cieszyć się zarówno pełnią życia, jak i być szczęśliwą mamą zdrowego dziecka.

Cukrzyca typu 1 a właściwe przygotowanie do ciąży

Kobiety z cukrzycą typu 1 powinny, co najmniej 6 miesięcy przed zajściem w ciążę, odpowiednio się do niej przygotować. Przygotowanie do ciąży nie oznacza przeszukiwania forum internetowego i szukania tam informacji o przygotowaniu do ciąży. Forum internetowe to nie jest miejsce odpowiednie dla kobiet planujących ciążę z cukrzycą typu 1. Jeśli już szukasz informacji w internecie, na temat cukrzycy typu 1 w ciąży, szukaj ich na stronach z wiarygodnych źródeł.

Bardzo ważna w momencie planowania jest rozmowa o tym ze swoim lekarzem diabetologiem i ginekologiem. To właśnie im zadawaj pytania na nurtujące Cię tematy, nie na forum. To oni dostarczą Ci fachowej, zgodnej z aktualną wiedzą i wytycznymi informacji na temat planowania ciąży z cukrzycą typu 1.

Dzięki odpowiedniemu przygotowaniu kobieta z cukrzycą typu 1 może pomóc sobie i oczekiwanemu dziecku. Prawidłowo leczona cukrzyca typu 1 nie jest przeszkodą w posiadaniu potomstwa, ale musisz być świadoma konsekwencji hiperglikemii (wysoki poziom cukru we krwi) dla zdrowia Twojego i dziecka. Jeśli będziesz postępować zgodnie z zaleceniami lekarskimi, a nie niesprawdzonymi wskazówkami z internetowego forum, nic nie stoi na przeszkodzie, abyś była szczęśliwą mamą, cieszącą się zdrowym maluszkiem.

Nie wiesz, gdzie się udać, aby móc świadomie planować ciąże z cukrzycą typu 1?

W Polsce jest wiele ośrodków diabetologicznych, w których można skorzystać z fachowej opieki wykwalifikowanych lekarzy, pielęgniarek, edukatorów cukrzycy i dietetyków. 

Joanna Płoska

Edukator cukrzycy, Certyfikowany trener osobistej pompy insulinowej, Pielęgniarka diabetologiczna w Poradni Diabetologicznej, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Jednym z takich ośrodków jest nasza poradnia diabetologiczna w Instytucie Matki i Dziecka, która również jest objęta programem planowania i prowadzenia ciąży z WOŚP. Kobiety, które planują ciąże i te, już będące w ciąży z cukrzycą typu 1, mogą u nas wypożyczyć całkowicie nieodpłatnie pompę insulinową wraz z systemem ciągłego monitorowania glikemii (CGM). Pompa insulinowa wraz z systemem CGM ułatwi Ci zarówno planowanie ciąży, jak i samą ciąże i sprawi, że Twoje życie z cukrzycą typu 1 w trakcie ciąży będzie łatwiejsze.

Boisz się zmian?

Uwierz, że czas planowania ciąży to najlepszy moment na to, aby zadbać o siebie i swoją cukrzycę. To moment, kiedy jesteś najbardziej zmobilizowana i gotowa na zmiany dla dobra dziecka. Planowanie ciąży to najlepszy czas na nauczenie się stosowania pompy insulinowej, oswojenie z urządzeniem i ,,sprawdzenie” różnych sytuacji życiowych, tak, aby w ciąży w pełni móc z niej korzystać.

Pompa insulinowa to urządzenie, które ma Ci ułatwić planowanie ciąży z cukrzycą typu 1. Pomimo początkowego strachu przed tym urządzeniem, najczęściej pacjentkom po ciąży trudno jest  się z nią rozstać.

Co oznacza planowanie ciąży z cukrzycą typu 1?

Najważniejsze w planowaniu ciąży z cukrzycą typu 1 jest, jak najlepsze jej wyrównanie, czyli osiągniecie HbA1c < 6,5%, bez ciężkich hipoglikemii. Oznacza to nic innego, jak utrzymywanie stabilnych oraz niskich poziomów cukru:

  • na czczo i przed posiłkami między: 80-110 mg/dl;
  • 2 godziny od rozpoczęcia posiłku: <140 mg/dl;
  • w nocy: >70mg/dl.
Joanna Płoska

Edukator cukrzycy, Certyfikowany trener osobistej pompy insulinowej, Pielęgniarka diabetologiczna w Poradni Diabetologicznej, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Przed zajściem w ciąże z cukrzycą typu 1, powinnaś ocenić całościowo stan swojego zdrowia i sprawdzić, czy nie występują żadne powikłania cukrzycy. Ewentualnie, wskazane będzie włączenie leczenia, jeśli okaże się to konieczne (np.: laseroterapię, wyleczyć infekcje, zmienić leki na te bezpieczne w ciąży). Jeśli już masz powikłania cukrzycy typu 1, spytaj swojego lekarza czy leki, które przyjmujesz są bezpieczne w trakcie planowania ciąży. Pamiętaj o tym, aby podobnie, jak kobiety zdrowe planujące ciążę, przyjmować w niedługim czasie przed zajściem w ciążę kwas foliowy (dostępny bez recepty w aptece), który zapobiega wystąpieniu wad układu nerwowego. Niezbędna jest również wizyta u ginekologa, który oceni stan narządu rodnego i zleci odpowiednie postępowanie.

Cukrzyca typu 1 a ciąża

Zadasz pytanie, a co jeśli choruję na cukrzycę typu 1 i już jestem w ciąży? Czy jeśli nie planowałam ciąży z myślą o  cukrzycy typu 1 to oznacza, że wszystko już stracone?

Oczywiście, że nie. Odpowiednie przygotowanie do ciąży z cukrzycą typu 1 jest bardzo ważne i istotnie zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań ciąży u matki i dziecka. Jednak, jeśli już jesteś w ciąży z cukrzycą typu 1 to nie oznacza, że Twoje dziecko jest już na straconej pozycji. Pomimo tego, że ryzyko powikłań jest większe, to teraz w największym stopniu od Ciebie zależy, co będzie dalej. Pamiętaj, że aby ochronić swoje dziecko i siebie przed powikłaniami wynikającymi z hiperglikemii, powinnaś już od samego początku ciąży, utrzymać cukier we krwi w takim zakresie, jak kobieta w ciąży bez cukrzycy. To naprawdę możliwe, wystarczy dużo motywacji i starań. Dasz radę!

Pamiętaj o tym, aby poinformować swojego ginekologa o tym, że masz cukrzycę typu 1. To on wskaże Ci placówkę, która zajmuje się pacjentkami z tą chorobą. Ciąża u kobiet z cukrzycą typu 1 powinna być prowadzona w wyspecjalizowanych w tym zakresie ośrodkach ginekologiczno-położniczych.

Normy cukru w ciąży z cukrzycą typu 1

Jakie powinnaś mieć cukry w ciąży z cukrzycą typu 1?  Twój cukier powinien mieścić się w zakresach:

  • na czczo i przed posiłkami: 70-90 mg/dl;
  • maksymalny poziom cukru w 1godzinę po rozpoczęciu posiłku <140 mgl/dl;
  • między godziną 2:00 a 4:00 >70-90 mg/dl.
Joanna Płoska

Edukator cukrzycy, Certyfikowany trener osobistej pompy insulinowej, Pielęgniarka diabetologiczna w Poradni Diabetologicznej, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Wizyty lekarskie u diabetologa, w przypadku kobiet z cukrzycą typu 1 będących w ciąży, powinny odbywać się często. Tak, aby kontrolować przyrost masy ciała, ciśnienie krwi i co najważniejsze modyfikować dawki insuliny w zależności od rosnącego zapotrzebowania. Na początku ciąży z cukrzycą typu 1 będziesz potrzebować nieco mniej insuliny, ale już od 2-3 miesiąca będziesz regularnie zwiększać dawki. W końcówce ciąży, możesz nawet podawać dwa razy więcej insuliny niż przed ciążą. Niestety, tego ile insuliny będziesz potrzebować w ciąży, nikt nie jest w stanie przewidzieć. Dlatego tak ważna jest regularna kontrola u diabetologa. Podczas wizyt lekarz zleca też niezbędne badania krwi, moczu czy USG.

Cukrzyca typu 1 a poród

Z cukrzycą typu 1 możesz urodzić dziecko siłami natury. Jednak o tym, czy są wskazania do cięcia cesarskiego, zdecydują lekarze ginekolog-położnik i diabetolog.

Kobiety z cukrzycą typu 1 w ciąży, leczone pompą insulinową, mogą utrzymać tą formę leczenia na czas porodu. W niektórych sytuacjach niezbędne jest podawanie insuliny drogą dożylną (dożylna pompa infuzyjna).

Powikłania w ciąży z cukrzycą typu 1

Cukrzyca typu 1 nie jest przeszkodą w posiadaniu potomstwa, ale tak jak każda przewlekła choroba, zwiększa ryzyko powikłań ciąży u matki i różnego rodzaju powikłań u dziecka. U kobiet z cukrzycą typu 1 w ciąży, częściej niż u kobiet zdrowych ,może rozwinąć się nadciśnienia tętnicze, infekcje dróg moczowych, czy wielowodzie. Ciąża z cukrzycą typu 1 może zakończyć się porodem przedwczesnym lub cięciem cesarskim. Jeśli już przed ciążą chorowałaś na retinopatie, bądź nefropatie cukrzycową, ciąża to stan, w którym może dojść do zaostrzenia objawów tych chorób. Pamiętaj im wyższe cukry w ciąży, tym wymienione wyżej powikłania występują częściej.

Gdy kobieta z cukrzycą typu 1 w ciąży nie dba o swoje dobre leczenie i nie przygotowuje się do macierzyństwa, wzrasta ryzyko różnego rodzaju powikłań u dziecka. Najpoważniejszym skutkiem, nieprawidłowo leczonej cukrzycy typu 1 w ciąży, jest zwiększenie występowania wad wrodzonych u dzieci. Ryzyko to wzrasta nawet 3-5 krotnie u dzieci kobiet chorujących na cukrzycę w ciąży.

Musisz być więc świadoma tego, jaką ogromną rolę tuż przed i w czasie trwania ciąży z cukrzycą typu 1 pełnisz właśnie Ty. To w dużej mierze od Ciebie zależy, czy ciąża z cukrzycą typu 1 będzie dla Ciebie i Twojego dziecka bezpieczna i zakończy się szczęśliwym rozwiązaniem. Zadbaj o Was, jak najlepiej!

Autor

Joanna Płoska

Edukator cukrzycy, Certyfikowany trener osobistej pompy insulinowej, Pielęgniarka diabetologiczna w Poradni Diabetologicznej, Instytut Matki i Dziecka

Dofinansowanie UE
Informujemy, iż w celu realizacji usług dostępnych w naszym serwisie, optymalizacji jego treści oraz dostosowania serwisu do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji zawartych jest w polityce prywatności serwisu.
Akceptuję